ေ အ ာ င္ ေ ၀ း
စ က္ တ င္ ဘာ ၂ ၂ ၊ ၂ ၀ ၁ ၃
၈၀ ခုႏွစ္ေတြတုန္းက ဆရာဒဂုန္တာရာက “မိမိကိုယ္္မိမိ မဲဇာသို ့ပို ့ျခင္း”
ဆိုတဲ့ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ေရးခဲ့ဖူးတယ္။ ဆရာမႀကီးေဒၚခင္ႏွင္းယုကေတာင္
“မဲဇာၿမိဳင္မွ ဆရာအိုသို ့” ဆိုၿပီးျပန္ေရးခဲ့ဖူးေသးတဲ့ ကဗ်ာပဲေပါ ့။
ဖတ္ဖူးသူေတြ ရွိၾကမွာပါ။
အခုလည္း ဘာထူးလဲ။ က်ေနာ္လည္း က်ေနာ့္ကိုယ္က်ေနာ္ မစ္ရွီဂန္မဲဇာကို ပို ့ထားခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္၀က္ေက်ာ္လာခဲ့ၿပီ။
လူက ဒီမွာ၊ အေ၀းအရပ္မွာ၊ တျခားဘာနဲ ့မွ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေနတာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဒီမွာ အသက္ရွင္ေနတာ၊ ရပ္တည္ေနတာအိမ္လြမ္းစိတ္နဲ ့ပါ။ တျခား ဘာနဲ ့မွ
မဟုတ္ပါ။ အိမ္လြမ္းစိတ္ဆိုတာကလည္း ဓားလွံလက္နက္လိုပဲ၊ အၿမဲထက္ေနေအာင္
ေသြးေနရတယ္။ အိမ္လြမ္းစိတ္က ရပ္တည္ရွင္သန္ဖို ့လက္နက္လို ့ဆိုရင္၊
ကဗ်ာကေတာ့ ရန္သူကိုရင္ဆိုင္ထိုးႏွက္ဖို ့အတြက္ လက္နက္ပဲေပါ ့ေနာ္။ ႏို ့-
မဟုတ္ဘူးလား။
က်ေနာ္တို ့ဟာ လက္နက္ကိုင္ေတြပဲ။ ကဗ်ာလက္နက္ကိုင္၊
အိမ္လြမ္းစိတ္လက္နက္ကိုင္ေတြေပါ ့။ ဆရာဦးတင္မိုးဆိုရင္၊ ေ၀းေျမရပ္ျခား
သူတစ္ပါးႏိုင္ငံမွာ ေသတဲ့အထိတိုင္၊ ဒီလက္နက္ႏွစ္ခုကို ကိုင္စြဲသြားခဲ့တာပါ။
မေသလို ့က်န္ေနေသးေပတဲ့၊ က်ေနာ္ အသက္အရြယ္ကလည္း တျဖည္းျဖည္းရလာၿပီ။
အသက္ႀကီးလာၿပီ။ ၁၉၅၄ ခုဖြား။ ေရွ ့ႏွစ္ဆိုရင္(၆၀)တင္းတင္းၿပည့္ၿပီ။
အသက္ႀကီးလာေလ၊ လြမ္းအားပိုလာေလလို ့ပဲ ဆိုရမလား။ က်ေနာ့္အဖို ့မွာ၊
တိုင္းျပည္ကို မလြမ္းဘဲေနမိတဲ့ရက္ တစ္ရက္မွမရွိပါဘူး။ ယုံပါ။ လူမ်ိဳးကို
မေဆြးဘဲေနမိတဲ့ေန ့လည္း တစ္ေန ့မွ မရွိပါဘူး။ တကယ္ပါ။
ဒီမွာက မိသားစု၊ ဘ၀၊ ရပ္တည္ေရးအတြက္ အထိုက္အေလ်ာက္ေတာ့ရုန္းကန္ၾကရတာပဲ။
ဘယ္သူမဆို အမ်ားသူငါလို အလုပ္တစ္ခု မဟုတ္တစ္ခုေတာ့ လုပ္ၾကရစၿမဲ။
အလုပ္ထဲမွာလည္း က်ေနာ္က က်ေနာ့္တိုင္းျပည္နဲ
့က်ေနာ့္လူမ်ိဳးကိုလြမ္းေနတာပဲ။ တိုင္းျပည္နဲ ့လူမ်ိဳး
အေၾကာင္းအလုပ္ထဲမလည္း အလုပ္ထဲမို ့၊ အိမ္က်ေတာ့လည္း အိမ္မို ့လို ့၊
အၿမဲေတြးေန၊ ေဆြးေန။
အိမ္မွာ အလြမ္းေျပၾကည့္ဖို ့၊ ဧည့္ခန္းထဲမွာ ပန္းခ်ီမ်ိဳးျမင့္လက္ရာ
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပုံတူပန္းခ်ီကား(ဗီႏိုင္းပိုစတာ) အႀကီးႀကီး ခ်ိတ္
ထားတယ္။ ဖထီးပဒိုမန္းရွာကိုယ္တစ္ပိုင္းဓာတ္ပုံ(ဗီႏုိင္းပိုစတာ)
အႀကီးႀကီးခ်ိတ္ထားတယ္။ အစ္မေဒၚစမ္းစမ္းေအာင္(ေရႊေၾကးစည္)
မဲေဆာက္ကေနတကူးတကလူႀကံဳနဲ ့ထညိ့ေပးလိုက္တဲ့ N L D ပိုးသားအလံ
အႀကီးႀကီးခ်ိတ္ထားတယ္။
ဆယ့္ႏွစ္ရာသီလြမ္းေနတာပါပဲအရပ္ကတို ့။ အလြမ္းကေတာ့ ဘယ္ေတာ့လြမ္းလြမ္း၊
ဘယ္ေလာက္လြမ္းလြမ္း၊ အလြမ္းေျပတယ္ရယ္လို ့လည္း မရွိပါဘူး။ ဟူး...
လြမ္း၍လြမ္းေသာ အလြမ္းမ်ား။ တမ္းတမ္းတတ အလြမ္းမ်ား။ ဆိုပါေတာ့။
မစ္ရွီဂန္မဲဇာမွာ အလြမ္းမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္ျခင္းေပါ ့။
အဲဒီလို နဂိုကမွ ငိုခ်င္ရက္ လက္တို ့၊ လြမ္းဖို ့လူျဖစ္လာတဲ့သူကို၊
လြမ္းတယ္၊ လြမ္းလိုက္တာ၊ လြမ္းပါတယ္ဆိုေနမွ၊ အေ၀းကေန တုတ္နဲ ့လွမ္းတို
့ၿပီး၊ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း၊ သုံးထပ္ကြမ္း လြမ္းခိုင္းတဲ့သူက
ေပၚျဖစ္ေအာင္ေပၚလာေသးတယ္ဗ်ာတို ့ရယ္။
ဘယ္သူရွိမလဲ။ ဘယ္သူေနမလဲ။
နာမည္ေက်ာ္စာေရးဆရာႀကီး ဆရာေန၀င္းျမင့္ႀကီးရယ္ေပါ ့ဗ်ာ။ အဲဒီခ်စ္စရာ မည္းမည္းတူးတူး မီးေသြးခဲတုံးႀကီး ကိုေန၀င္းျမင့္ပဲေပါ ့။
(သူက လူကသာ မီးေသြးခဲ။ ႏွလုံးသားက လႊတ္လွ၊ လႊတ္လြမ္းတတ္တဲ့သူႀကီးေပါ ့ဗ်ာ)
သူက မႏၱေလးေရႊၿမိဳ ့ေတာ္ႀကီးဆီကေနၿပီး၊ ေဖ
့စဘုတ္ဆိုတဲ့မ်က္ႏွာစာအုပ္ထဲကေနလွမ္းၿပီး တုတ္နဲ ့တို ့လြမ္းခိုင္းလိုက္တာ။
ေအာင္ေ၀းမွာ ေက်ာေကာ့ေအာင္ခံရေတာ့တာေပါ ့ဗ်ာ။ ၾကည့္ပါဦး။ သူ (ဖဘ) မွာ
ေရးတင္လိုက္တဲ့စာ။ (လြမ္းလို ့ေနမွာ)
“ခ်စ္ေသာဆရာေ၀း(ေအာင္ေ၀း)
၂၀၀၃ ခုႏွစ္က ျမစ္ႀကီးနား-တႏိုင္း ခရီးစဥ္မွာ ခင္ဗ်ားလက္ေရးနဲ ့ လက္တန္းေရးေပး ခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေလးေတြ...။ ၁၀-ႏွစ္ရွိခဲ့ၿပီေကာဗ်ာ...။ ဒီေန ့ဖိုင္ေတြရွင္းရင္းနဲ ့ေတြ ့လို ့...။
ေန၀င္းျမင့္(၁၉-၉-၂၀၁၃) “ တဲ့။
လူက နဂိုကမွသူ ့အလိုလို လြမ္းခ်င္ခ်င္ျဖစ္ေနရတာ။ အလြမ္းနဲ ့အေငြ ့ပ်ံ အရည္ေပ်ာ္ေနတဲ့ေကာင္။ ျပည္ေျပးေကာင္ ကဗ်ာဆရာ။
ဆရာကိုေန၀င္းျမင့္တင္ေပးလိုက္တဲ့ (ဖဘ) အေခၚ 3 photos ဆိုတာကို Clik
ၿပီးဖတ္လိုက္တာ၊ က်ေနာ္ အဲဒီေန ့က ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္
နာနာက်င္က်င္လြမ္းဆြတ္ေၾကကြဲသြားမိပါတယ္။ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ကိုယ့္ဘ၀ကိုယ္
လိွဳက္လိွဳက္လွဲလွဲတမ္းတပီတိျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။
ဟုတ္တယ္။ လြန္ခဲ့ေသာ(၁၀)ႏွစ္။ အဲဒီဆယ္ႏွစ္တုန္းက ဆရာေန၀င္းျမင့္တို ့၊ ဆရာမ
ခင္ခင္ထူးတို ့ဇနီးေမာင္ႏွံနဲ ့က်ေနာ္၊ ဗမာျပည္ေျမာက္ပိုင္း
ျမစ္ႀကီးနား-တႏိုင္း စာေပေဟာေျပာပြဲသြားခဲ့ၾကတယ္။ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ
့အေျခစိုက္ ဥတၱရလမင္း စာခ်စ္သူအဖြဲ ့က စီစဥ္တဲ့ခရီးပါ။
ဦးသန္းေဆြ၊ဗိုလ္ႀကီးခင္ေမာင္စိုး(ၿငိမ္း)၊ ေရွ ့ေနႀကီးဦးခင္ေမာင္၊
ေရႊကုန္သည္ႀကီး တႏိုင္းစံ စတဲ့ ဥတၱရလမင္းအဖြဲ ့သားေတြက ေနရာစုံလိုက္ပို
့ေပးၾကတဲ့အထဲမွာေမခ-မလိခ ျမစ္ဆုံလည္းပါတယ္။ တႏိုင္းၿမိဳ ့အထက္၊
အိႏၵိယ-ဗမာနယ္စပ္ နန္းယြန္း-ပန္ေဆာင္ဘက္သြားတဲ့
တ၀မ္ခေခ်ာင္းအထိလည္းေရာက္တယ္။
ေဟာတာေျပာတာကေတာ့ အရင္ဆုံး တႏိုင္းၿမိဳ ့မွာတစ္ည။ တႏိုင္းကျပန္လာေတာ့မွ ျမစ္ႀကီးနားမွာ ေနာက္တစ္ည။
အဲဒီတုန္းက ေရာက္ရွိခံစားခဲ့ရတဲ့ ေမခ-မလိခ ျမစ္ဆုံက ဒီကေန ့အထိ၊ ဒီလိုမစ္ရွီဂန္မဲဇာလိုေနရာကိုေရာက္ေနတဲ့တိုင္၊ ရင္ထဲမွာစြဲလမ္း
တမ္းတေနမိတုန္းပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြတုန္းက
ဧရာ၀တီ-ျမစ္ဆုံအေရးအခင္းျဖစ္ေတာ့၊ က်ေနာ္ဘယ္လိုမွ မေနႏိုင္ဘူး။
ဧရာ၀တီကိုကယ္တင္ရမယ္ဆိုတဲ့ခံစားခ်က္နဲ ့၊
ဧရာ၀တီအတြက္တိုက္ပြဲ၀င္ရမယ္ဆိုတဲ့ခံယူခ်က္နဲ ့”ဧရာ၀တီေရဆန္” ဆိုတဲ့
ကဗ်ာအရွည္ႀကီးတစ္ပုဒ္ေရးခဲ့ပါတယ္။
အဂၤလန္-လန္ဒန္မွာေနတဲ့ က်ေနာ္တို ့ရဲေဘာ္ႀကီး ပန္းခ်ီထိန္လင္း အေမရိကကို
အလည္လာေတာ့၊ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္-ဖို ့တ္၀ိန္းၿမိဳ ့က
အဆိုေတာ္ႀကီးေဒၚမာမာေအး ၿခံထဲမွာ၊ က်ေနာ္တို ့ POETRY PERFORMANCE FOR
BURMA ဆိုတဲ့နာမည္နဲ ့အႏုပညာေပါင္းစုပြဲေလးတစ္ခု လုပ္ၾကေတာ့၊အဲဒီ
ဧရာ၀တီေရဆန္ ကဗ်ာႀကီးကို က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ လူငယ္(၅)ေယာက္နဲ ့တြဲၿပီး
စုေပါင္းရြတ္ဆိုတာမ်ိဳး(GROUP RECITATION) လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။
ၿပီးေတာ့တစ္ခါ၊ က်ေနာ္က တိုင္းျပည္ကထြက္ေျပးမလာခင္(၂၀၀၇
ေရႊ၀ါေရာင္မတိုင္ခင္) တစ္ႏွစ္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ကလည္း၊ အင္းေတာ္-မန္လည္ မဃေဒ၀
ႏွစ္(၁၀၀)ျပည့္ စာေပေဟာေျပာပြဲကအျပန္၊ ကသာ ကေန မႏၱေလးအထိ၊ ဧရာ၀တီကို
သေဘၤာနဲ ့စုန္ဆင္းခဲ့ဖူးတာမို ့၊ ဧရာ၀တီရဲ ့၀ိညာဥ္က က်ေနာ့္ရင္ထဲ ခုထိ
ပူး၀င္ကပ္ၿငိေနတုန္းပဲလို ့ေျပာရမယ္။
ဒိေတာ့...က်ေနာ္လည္း အေ၀းကေန၊ ဒီကေန၊ ဧရာ၀တီထိ ဓားၾကည့္ ျဖစ္ရတာေပါ ့။ တရားပါတယ္ေနာ္။
ဆရာေန၀င္းျမင့္ေျပာတဲ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္တုန္းက ျမစ္ႀကီးနား-တႏိုင္း ခရီးစဥ္ကလည္း
လြမ္းစရာေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ အခု ဆရာေန၀င္းျမင့္တို ့၊ဆရာမ ခင္ခင္ထူးတို
့ပြားစည္းလာတဲ့ သမီးကေလး ေဖြးေဖြးေန၀င္းျမင့္ ဆိုတာ အဲဒီကစခဲ့တာပါပဲ။
အဲဒီတုန္းက က်ေနာ့္အျဖစ္က၊ အဲဒီ မည္းမည္းတူးတူးႀကီးနဲ
့ျဖဴျဖဴေဖြးေဖြးႀကီး(ဆရာမ ခင္ခင္ထူးက အညာသူ ျမင္းၿခံသူဆိုေပမင့္
ေအာက္သူေတြလို အသားျဖဴတယ္၊ လတ္တယ္ေလ) အဲဒီ ဒြိယံ ဒြိယံၾကားမွာ၊
ဗိုက္ထဲကဟာေလးအတြက္ ပူရပန္ရတာလည္း အေမာပါပဲ။ ခဏခဏပါပဲ။ မပူ ေနႏိုင္မလား။
လမ္းက ၾကမ္းတာကိုး။ ခရီးက ပန္းတာကိုး။ သြားေနတာက
ဟိုး...ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးအတြင္းတုန္းက အေမရိကန္မဟာမိတ္တပ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး
စတီး၀ဲလ္ ေဖာက္လုပ္ခဲ့တဲ့ စစ္သုံးလမ္းၾကမ္း တရုတ္-ဗမာလမ္းမႀကီးေပၚမွာ။
တခ်ိဳ ့က စတီး၀ဲလ္ေဖာက္ခဲ့လို ့ စတီး၀ဲလ္လမ္း၊ အမ်ားကေတာ့ ေဒသခံေတြေခၚၾကတဲ့
လီဒိုလမ္း။ သြားေနရင္း ကားကေျမြျဖစ္သြားလိုက္၊ လမ္းကေျမြျဖစ္သြားလိုက္။
ခရီးကပန္း၊ လမ္းကၾကမ္းေတာ့၊ သဇင္ကလည္းႏြမ္းရွာတာေပါ ့ဗ်ာ။
အခု ဒီေဆာင္းပါးအစမွာေျပာခဲ့တဲ့ (ဖဘ)မွာ ဆရာေန၀င္းျမင့္တင္ေပးလိုက္တဲ့
ကဗ်ာ(၂)ပုဒ္ကျဖင့္၊ အဲဒီတုန္းက အဲဒီ အသစ္စက္စက္ဖခင္ေလာင္း၊
မိခင္ေလာင္းႀကီးႏွစ္ေယာက္အတြက္ေတာ့
တစ္စုံတစ္ရာအႏြမ္းေျပေျဖဆည္ရာျဖစ္ခဲ့လိမ့္မယ္ထင္ရပါရဲ ့။
က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ျပန္ၿပီးလြမ္းမိပါရဲ ့။
ေမခ-မလိခ ျမစ္ဆုံကို...။
လီဒိုလမ္းမႀကီးကို...။
ၿပီးေတာ့... ဥတၱရလမင္းကုိေရာေပါ ့။
အခု စာဖတ္ပိတ္သတ္္ႀကီးလည္း နားနဲ ့မနာ၊ ဖ၀ါးနဲ ့နာ၊
ဆရာကိုေန၀င္းျမင့္(ဖဘ)မွာတင္ေပးလိုက္တဲ့၊ ၂၀၀၃ တုန္းက ေရးခဲ့တဲ့
ကဗ်ာေလး(၂)ပုဒ္ကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။ လြမ္းတတ္သူမ်ား လြမ္းၾကပါေစကုန္။
++++++++
ျမ စ္ ႀကီ း န ာ း ပီ ယ ာ ႏို
ႏွလုံးသားႏွင့္အနီးတစ္၀ိုက္
မီးၿမိဳက္လိုက္သလို
(လုဂ်ာေရ...)
ညည္းတိုက္တဲ့ တို ့ရိုးရာ “စ,ပီ” ၀ိုင္။
ေမခ-မလိခ
ျမစ္ဆုံမွာ
အခ်စ္လံွဳရေအာင္ တဲ့
ျဖစ္ပုံက
ငါးကင္တစ္ဖဲ့ ကမ္း
ပါးျပင္ တစ္လွည့္နမ္း
တို ့အလြမ္း သစၥာတိုင္။
ေၾသာ္... ျပည္ထဲေရးႏွင့္
၀မ္းေရးတို ့ထက္
လြမ္းေရးခကိသတဲ့
အိပ္မက္လို ့ျဖင့္ မဆုံးႏိုင္
အင္ခိုင္ဘြမ္ေတာင္ႀကီး ပခုံးနဲ ့ထမ္း။
၁၀ ႏွစ္
၂၆ ႏွစ္
အႏွစ္ ၄၀
ေခတ္ႀကီးတစ္ျခမ္း ျခားၿပီးကာမွ
မင္း ခ်စ္ခရီး ခမ္းနားလွခ်ည္ရဲ ့
(လုဂ်ာရယ္... ကိုယ့္မွာျဖင့္)
ျမစ္ႀကီး စႏၵရားအမွတ္နဲ ့ ခလုတ္ေတြဘာေတြစမ္း။ ။
(၂ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၃၊ ေမခ-မလိခ ျမစ္ဆုံ)
++++++
လီ ဒို အ လြ မ္ း
ေတာသည္ ညိွဳ ့၏
ငါ ့ကို
စပါးက်ီးေျမြ ကဲ့သို ့။
ေတာင္သည္ ျမွဴ၏
ငါ ့ကို
ဂ်နီဖာလိုပက္ဇ္ လို။
လမ္းသည္ ဆြယ္၏
ငါ ့ကို
ခ်စ္သူရွိရာ ဆီ။
ဟူးေကာင္းေတာင္ၾကား
ငါ ့တရားႏွင့္
ငါကား မဂ္ဖိုလ္ဆိုက္ေတာ့မည္။
(ျမစ္ႀကီးနားမွ တႏိုင္းသို ့အသြား၊ လီဒိုလမ္းမႀကီးေပၚ၊ ၃ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၃)
ေ အ ာ င္ ေ ၀ း
စ က္ တ င္ ဘာ ၂ ၁ - ၂ ၀ ၁ ၃ ။
.jpg)
