the death of a poet

ကဗ်ာဆရာကြယ္လြန္ျခင္း
ေအာင္ေ၀း
ဇန္န၀ါရီ ၂၊ ၂၀၀၉

ကဗ်ာဆရာသည္ ကြယ္လြန္ေလ၏။ လူသည္ ေသ၏။ ၾကယ္သည္ ေၾကြ၏။ ငွက္သည္ ပ်ံရင္း ေသသည္ မဟုတ္ပါလား။ ေသျခင္းသည္ ဘဝအဓိပၸာယ္လား။ သစၥာလား။ ေသျခင္းဆုိတာ ဘာလဲ။ တစံုတေယာက္ကေတာ့ ‘ေသလွ်င္ၿပီးၿပီ’ ဟု ေျပာေနေၾကာင္းကုိ ကဗ်ာဆရာသည္ သူငယ္ခ်င္းအခ်ိဳ႔ထံမွ ၾကားရဖူးေလသည္။ ေသလွ်င္ တကယ္ၿပီးမွာလား။ လူသည္ (တာဝန္ ယူမႈရွိေသာ လူစင္စစ္မွန္လွ်င္) အဘယ္မွာလွ်င္ ေသလွ်င္ၿပီးႏိုင္ပါမည္နည္း။ ဥပမာ- ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ဆုိလွ်င္ ေသလြန္ၿပီးေသာ္လည္း မၿပီးဆံုးေသးေသာသူပင္ ျဖစ္မည္ မဟုတ္ပါေလာ။ အစစ္အမွန္ကုိ ဆိုရလွ်င္ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္သည္ ထာဝရ မေသဆံုးသူ (မၿပီးဆံုးသူ) ျဖစ္သည္ပဲတကား။


ကဗ်ာဆရာက စဥ္းစားေနမိေပသည္။ လူသည္ ေသလွ်င္ ၿပီးဆံုးသြားသည္ ဆုိ၍မရ။ ‘ေသလွ်င္ၿပီးၿပီး’ဆုိတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းႀကီး ပ်က္စီးရာ ပ်က္စီးေၾကာင္းကုိ ႀကံစည္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ လူရမ္းကားတေယာက္၏ ေသဆံုးျခင္းအတြက္သာ ဒါက ျဖစ္ႏုိင္ေပသည္။ သုိ႔ေသာ္ ကဗ်ာဆရာက စဥ္းစားျပန္သည္။ လူေသ ေသဆံုးသြားၿပီးေနာက္ မေသဆံုးဖို႔ လုိမည္ဟု။ တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ လူဆိုရင္ေပါ့။ ကဗ်ာဆရာက ရုိးရုိးကေလးပင္ ေတြးေလသည္။

၁၉၃၆ ခုႏွစ္ စပိန္ျပည္တြင္းစစ္ႀကီးထဲမွာ ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္ ဖရန္ကုိ၏ ဂုိဏ္းသမားမ်ားက ေခ်ာင္းေျမာင္း လုပ္ႀကံသျဖင့္ ကဗ်ာဆရာ ဂါစီယာေလာ္ရကာ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဂါစီယာေလာ္ရကာ သည္ ဘယ္ေတာ့မွ ေသဆံုးမသြားေသာသူ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူသည္ စပိန္ရဲ႔ ၾကယ္ပြင့္။ ကဗ်ာဆရာ ဂါစီယာေလာ္ရကာ၏ ကဗ်ာမ်ား ယေန႔တုိင္ ကမၻာေက်ာ္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ဖရန္ကုိလည္း ေသပါၿပီ။ ဖရန္ကုိ၏ ေသဆံုးျခင္းမွာ ‘ေသလွ်င္ၿပီးၿပီ’ ဆိုေသာ ေသျခင္းမ်ိိဳး (ေသျခင္းဆိုးမ်ိဳး) ျဖစ္သည္။ ဖရန္ကုိ ကုိယ္တုိင္ စပိန္ျပည္သူေတြကုိ ထမသတ္ႏိုင္ေတာ့ၿပီ။ ၿပီးၿပီ။ The End.

ဖရန္ကုိႏွင့္အတူ ဖက္ဆစ္ဝါဒလည္း ေျမာင္းထဲေရာက္သြားသည္။ ၿပီးၿပီေပါ့။ ထုိသုိ႔ျဖစ္သည္။ ဖရန္ကုိသည္ ဘာသာႀကီးေလးရပ္၏ ငရဲအသီးသီး၌ အခါခါ ေသဆုံးသူျဖစ္သည္။ သူ သတ္ခဲ့ေသာ ကဗ်ာဆရာ ဂါစီယာေလာ္ရကာသည္ကား ကဗ်ာမ်ားျဖင့္ အခါခါ ရွင္ျပန္ထေျမာက္ႏိုင္သူ ျဖစ္ခဲ့ေလၿပီ။ ကဗ်ာဆရာသည္ ေသလွ်င္ မၿပီးေသးဟု ရဲရဲယူဆလိုက္သည္။ ေသၿပီးလွ်င္ ရွင္သန္ဖို႔ လုိေသးသည္။ ထိုအတုိင္း သူ ယံုၾကည္ထားသည္။ ကဗ်ာဆရာသည္ တကၠသုိလ္ႏွင့္ ေတာရကာလမ်ားမွာေတာ့ ဘာသာႀကီးေလးရပ္၏ ေသျခင္းတရားအေပၚ သေဘာထားမ်ားကို ေလ့လာ စူးစမ္းၾကည့္ခဲ့ဖူးပါ၏။ ကဗ်ာဆရာအဖို႔ ေသျခင္းတရားအေပၚ၌ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ေပးစရာ အေထြအထူးေတာ့လည္း သိပ္ၿပီး ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ ရွိလွသည္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ကဗ်ာဆရာက ရုိးရုိးရွင္းရွင္းကေလးသာပဲ ျမင္ေလသည္။ သူက ေသျခင္းကုိ တန္ဖုိးသတ္မွတ္ထားသည္။ ေသျခင္းမွာ တန္ဖိုးရွိေပသည္။ ထုိတန္ဖိုးကုိ ကဗ်ာဆရာက ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ (ယခင္ ႀကံေတာသခၤ်ဳိင္း) အုတ္ဂူေပၚက စာသားမ်ားျဖင့္ ကုိးကား သက္ေသျပတတ္ေပသည္။

ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ဆုိသည္။ ‘လူတေယာက္ရဲ႕ တန္ဖိုးကုိ သူ ျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊားေနတဲ့ ေခတ္ႀကီးက သူ႔ပခံုးေပၚ တင္ေပးလုိက္တဲ့ သမုိင္းေပးတာဝန္ကုိ သူ ဘယ္ေလာက္ သယ္ပုိးထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္နဲ႔ တိုင္းတာရမွာပဲ’ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ အုတ္ဂူေပၚက အဘိဓမၼာသည္ ရွင္းလင္း လွပသည္။ ထိုအဘိဓမၼာအတုိင္းပင္ ကဗ်ာဆရာအဖို႔ ဘဝ၏ ေနျခင္းကုိ တန္ဖိုးျဖတ္၍ ၾကည့္ျမင္သူ ျဖစ္လာသည္။ ကြၽႏု္ပ္တုိ႔ ဘယ္လိုေသမည္လဲ။ ေဆာ့ခရတၱိ၏ ေသျခင္းမွသည္ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကဲ့သုိ႔ေသာ ေသျခင္းမ်ား စသည္အထိ ကဗ်ာဆရာက တန္ဖိုးရွိစြာ ေသျခင္းကုိ တန္ဆာဆင္ခ်င္သူလည္း ျဖစ္သည္။ ေသျခင္းတြင္ အလွေဗဒရွိရေပမည္။ ေသျခင္းတြင္ ဒႆနပါရေပမည္။

ကဗ်ာဆရာအဖို႔ ဘဝ၏ ေနျခင္းႏွင့္ ေသျခင္းတုိ႔အေပၚတြင္ ဆင္ျခင္ပံုမွာ ဤသုိ႔ျဖစ္သည္။ သူက အရင္ဦးဆံုး အေရးႀကီးသည္မွာ လူသည္ မိမိ၏ ဘဝမွာ ဘယ္လုိေသမလဲ ဆုိတာကုိ ဦးစြာပထမ သေဘာေပါက္ဖုိ႔ လိုေလသည္ဟု ယူဆသည္။ ဘဝမွာ ဘယ္လုိ ေသမလဲ။ (ဖရန္ကုိလုိ ေသမလား၊ ဂါစီယာေလာ္ရကာလို ေသမလား) အဲဒါကို အရင္ဆံုးသေဘာေပါက္မွလည္း ဘဝကုိ ဘယ္လုိေနထိုင္သြားရမယ္ ဆိုတာကုိ နာလည္ေပလိမ့္မည္ဟု ကဗ်ာဆရာက ႏွလံုးပိုက္ထားေလသည္။ “The way you know how to die, the way you know how to live.”

သူ၏တရားက ဒါသာျဖစ္သည္ကုိ ကဗ်ာဆရာသည္ သိပ္ၿပီး က်ယ္ေလာင္က်ယ္ေလာင္ ေလွ်ာက္ေျပာေနတတ္သူေတာ့လည္း မဟုတ္ပါေခ်။ လူသည္ ေသမ်ိဳးသာတည္းဟူေသာ ယုတၱိေဗဒ အဆိုျပဳခ်က္မ်ားမွသည္ ‘ေသလွ်င္ၿပီးၿပီ’ ေသရင္ၿပီးၿပီဆိုေသာ စကားမ်ားကိုအထိ ကဗ်ာဆရာက အခ်ိန္ကုန္ခံၿပီး လုိက္လံစဥ္းစားေနသူလည္း မဟုတ္ျပန္ေခ်။

သူက လူသည္ေသၿပီးေသာ္လည္း ထာဝရ မေသဆံုးဖို႔ကုိ လုိအပ္သည္ဟု ခံယူသည္။ ကဗ်ာဆရာအၿမဲေျပာသည္မွာ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ကဲ့သ႔ုိေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားသည္ မေသမ်ိဳး၊ မေသႏြယ္ ျဖစ္သည္ဟူ၍။ ေသျခင္း၏ အဘိဓမၼာ (Philosophy of Death) ႏွင့္ ေသျခင္း၏ အႏုပညာ (Art of Death) ထိုအရာ ႏွစ္ခုသည္ ဆက္စပ္သည္ မဟုတ္ပါလား။ ကဗ်ာဆရာသည္ ကြယ္လြန္ေလ၏။

... ... ... ... ... ... ... ... ...

ညသည္ ဆန္ေရကုိ ျဖတ္သန္းေနရေပသည္။ ေရဆန္ျမစ္ထဲသုိ႔ ၾကယ္က ေၾကြေလသည္။ ေၾသာ္ ... ၾကယ္ေၾကြ ေရဆန္ပါတကား။ ကဗ်ာဆရာသည္ ခံစားေနမိျပန္သည္။ ၾကယ္ေၾကြေရဆန္။ သူသည္ တခါတခါ ၿမိဳ႔သစ္ကေလးမွ သူ႔အိမ္ေရွ႔လမ္းမလယ္ေကာင္သုိ႔ ထြက္ကာ ညအခါ ေမွာင္ေနသည့္ ေလထုကုိ ျဖတ္၍ ေကာင္းကင္သုိ႔ ေမာ့ၾကည့္ရင္း ၾကယ္ေတြကုိ တလံုးခ်င္း ေရတြက္ၾကည့္ေနၿပီး ‘ငါ့နာမည္နဲ႔ ၾကယ္က ဘယ္မွာပါလိမ့္’ ဟု ရွာေဖြေနတတ္ျပန္ေလသည္။

ကဗ်ာဆရာ၏ အဘိဓာန္ထဲမွာေတာ့ ၾကယ္ေၾကြျခင္းသည္ သမုိင္းတန္ဖုိးတရပ္ ေရးထုိးလုိက္ျခင္းပဲ ျဖစ္သည္ဟု ပါရွိေလသည္။ ၾကယ္ေၾကြသည္မွာ မဆန္း။ ထုိမဆန္းေသာေၾကြျခင္းမွာ ဆန္းေသာသမိုင္းတန္ဖိုး ရွိေပသည္ပဲ မဟုတ္လား။

မ်ားစြာ ေမွာင္မိုက္လြန္းေသာ ညတည၏ သံသရာထဲတြင္ ကဗ်ာဆရာသည္ ငမိုးရိပ္ေခ်ာင္းကုိ ျဖတ္ေသာ တံတားႀကီးတစီးေပၚတြင္ ရပ္ကာ ေကာင္းကင္၏ အရိပ္က ေခ်ာင္းျပင္တြင္ ထင္ဟပ္ေနျပီး ၾကယ္မ်ားက ေရစီး၌ ေမ်ာပါသြားေနၾကသည္ကုိ ငံု႔စုိက္ေငးရီရင္း ေသျခင္းတရားကုိ အၾကာႀကီး ေတြငုိင္ စဥ္းစားေနမိခဲ့ဖူးေလသည္။

ညတည .... ။ ထိုေရာအခါက ငမိုးရိပ္ညသည္ ႏွင္းျမဴျမျမေအာက္ဝယ္ ေမွးမွိတ္ တိတ္ဆိတ္ေနခဲ့ကာ ကဗ်ာဆရာသည္လည္း ဟုိးအေဝး အဂၤလန္ႏွင္းမႈန္ၾကားမွ ကဗ်ာဆရာ ဘုိင္ရြန္၏ စ်ာပနကို ျပန္စဥ္စား ျမင္ေယာင္ေနမိျပန္ေလသည္။ ကဗ်ာဆရာ ဘုိင္ရြန္ေသေတာ့ သူ႔ရုပ္ကလာပ္ကုိ ကမ္းေျခလမ္းက သယ္ထမ္းလာခ်ိန္၊ သူ႔ခ်စ္သူမေလးခမ်ာ ျမင္းရထားႏွင့္ အမွတ္မထင္ ေက်ာ္ျဖတ္သြားမိေလသတဲ့။ ‘အသုဘကလည္း လူနည္းလုိက္တာ။ အေစာႀကီး ႏွင္းေတြထဲမွာကြယ္’လုိ႔လည္း ညည္းရွာသတဲ့။ ဒါနဲ႔ အေတာ္ႀကီး ေဝးသြားေတာ့မွ
‘အဲဒါ အႏုညာတ အသုဘ မဟုတ္ပါဘူး သခင္မေလး။ ကဗ်ာဆရာ ဘုိင္ရြန္ အသုဘပါ’

‘အို... အျဖစ္ဆုိးလွခ်ည္လား အခ်စ္ရယ္’

ထိုအျဖစ္အပ်က္ကုိ ငမိုးရိပ္တံတားႀကီးေပၚ၌ ရပ္တန္႔ကာ ႏွင္းျဖဴျဖဴမႈန္္ေအာက္၌ ေငးမင္ေနေသာ ကဗ်ာဆရာက ဟုိကၠဳကဗ်ာတပုဒ္ကုိလည္း ခံစားသီဖြဲ႔ခဲ့မိတယ္ မဟုတ္လား။

‘အ သု ဘ က လည္း
လူ နည္း လုိက္ တာ အ ေစာ ၾကီး
ႏွင္း ေတြ ထဲ မွွာ ကြယ္’

လူနည္းျခင္းမ်ားျခင္းက အေရးမႀကီးလွပါ။ အေရးႀကီးသည္မွာ ထုိအသုဘသည္ ‘ကဗ်ာဆရာဘုိင္ရြန္’၏ အသုဘျဖစ္ေနဖို႔ပဲ မဟုတ္လား။ ၾကယ္ေတြက တေဖြးေဖြးေၾကြက်ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ေၾကြၾကယ္ကုိ ေလးစားရမည္။ ေၾကြၾကယ္ကုိ တန္ဖိုးထားရမည္။ ၾကယ္ေၾကြ၏ ဂုဏ္သိကၡာကုိ မေစာ္ကားရ၊ မထိပါးရ။

ကဗ်ာဆရာသည္ ၾကယ္ေၾကြမ်ား၏ ဗ်ဳပၸတ္ကုိ လြမ္းေမာဆြတ္သ ကြဲေၾကရင္း ၿမိဳ႔သစ္ကေလးမွ ညတယံ၏ အလင္းမႈန္မႈန္ေအာက္ဝယ္ ေျမႀကီးေအာက္က ေတာက္ပၾကယ္ေၾကြေတြ အေၾကာင္းကိုလည္း စဥ္းစားခန္း ဝင္ေနခဲ့မိျပန္ေလသည္။

ျမရာပင္ထက္မွာ ၾကယ္ေတြ ေၾကြသက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆိပ္ဖလူးပင္ေပၚမွာ ၾကယ္ေတြ ေၾကြပဲ့တယ္။ စိန္ပန္းေၾကြေသာ ကတၱရာေတာမွာလည္း ၾကယ္ေတြ ေၾကြခဲ့တယ္။ ေျမႀကီးေအာက္မွာ အဲ့ဒီေၾကြၾကယ္ေတြ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႔ေတာက္ပေနဆဲ ျဖစ္ၿပီး တခ်ိဳ႔ၾကယ္ေတြကေတာ့ နစ္ျမဳပ္ေပ်ာက္ဆံုးေနၾကတယ္။ ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့ ၾကယ္ေတြ၊ ႏွစ္ျမဳပ္ေနတဲ့ၾကယ္ေတြကုိ ေျမႀကီးေအာက္မွာလုိက္ရွာရမယ္။ ဒီလိုရွာခဲ့လို႔ပဲ ‘ေခ်ေဂြဗားရား’ဆိုတဲ့ ၾကယ္ေၾကြရဲ႕ အရုိးေတြကုိ ဘိုလီးဗီးယားႏုိင္ငံရဲ႔ ရြာကေလးတရြာက ေလယာဥ္ေျပးလမ္းအဆံုးမွာ ျပန္လည္ရွာေဖြ တူးေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။ အဲဒီၾကယ္ေၾကြရဲ႕ အရုိးေတြကို က်ဴးဘားႏိုင္ငံ၊ ဟာဗာနာၿမိဳ႔ေတာ္မွာ ေျပာင္းေရႊ႕ျမွဳပ္ႏွံႏိုင္ခဲ့တယ္ မဟုတ္လား။

ေၾသာ္ ... ၾကယ္ေၾကြေသာည။ ေၾကြျခင္းသည္ လြမ္းျခင္းျဖစ္၏။ ၾကယ္ေၾကြေသာအခါ လြမ္းဆြတ္တမ္းတ ႏွေျမာလြမ္းလ်ၾကေပသည္။ ေသျခင္းသည္ အလြမ္းဇာတ္တပုဒ္ေပလား။ တခန္းမရပ္သည့္ ႏွစ္ခန္းမကေသာ အလြမ္းရွည္ဇာတ္ရွည္ႀကီးပဲလား။ ကဗ်ာဆရာသည္ အိမ္မက္မက္ရင္း လမ္းထေလွ်ာက္ေနသူလိုပဲ ခံစားေနရေလသည္။ ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ေသျခင္းတရားႏွင့္ အႏုပညာဆန္စြာ နပန္းလံုးေနခဲ့တာပါလားဟု ကဗ်ာဆရာသည္ သူကုိယ္တို္င္ ျပန္လည္ၾကည့္ျဖစ္ကာ သံုးသပ္ေနခဲ့မိေလသည္။ အမွန္တကယ္လည္း ေသျခင္းတရားသည္ ကဗ်ာဆရာ၏ အသက္ပတ္ပတ္လည္အနီးတြင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပင္ ၀င္ေရာက္အေျခခ်၍ ခပ္တည္တည္ႏွင့္သာ က်က္စားေနခဲ့တာလည္း မဟုတ္ပါလား။

ေသျခင္း၏ အႏုပညာႏွင့္ ေသျခင္း၏ အဘိဓမၼာတုိ႔ကို အေတာ္အသင့္ ထင္လင္းစြာပင္ အနီးကပ္ ေတြ႔ျမင္ သေဘာေပါက္ နားလည္လာခဲ့ေသာ ညတညဝယ္ ကဗ်ာဆရာ ေသဆံုးသြားခဲ့ေလသည္။

... ... ... ... ... ... ... ... ...

ကဗ်ာဆရာသည္ ကြယ္လြန္ေလ၏။ ကဗ်ာဆရာကား သက္ေတာ္ရာေက်ာ္ ရွည္ပါေစသတည္း။

[ မူရင္း - ေရႊအျမဳေတရုပ္စုံမဂၢဇင္း၊ ၂၀၀၇ ေဖေဖာ္၀ါရီ ]