Thursday, February 25, 2010

သမိုင္း ဂါရဝ
ေအာင္ေဝး
ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၅၊ ၂၀၁၀
ဆရာ အီၾကာေကြး ဆံုးပါးကြယ္လြန္သြားရေတာ့ အားလံုးက သူ႔ကို ႏွေျမာတသ လြမ္းဆြတ္ၿပီး က်န္ရစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
တိုက္ပြဲေပ်ာ္ႀကီး
ဆရာအီၾကာေကြးေရးခဲ့တဲ့ ဟာသေတြ၊ သေရာ္စာေတြဟာ ရယ္ရၿပီးကြာ၊ ေဆာ္ရၿပီးကြာဆိုၿပီး ကလိထိုးရယ္ခိုင္းတဲ့ အသြားလြတ္ ပုဂၢိဳလ္ေရးတိုက္ခိုက္တဲ့ စာေတြမဟုတ္။ သူ႔ရဲ႕စာေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ဘဝကို ထင္ဟပ္ေဖာ္ျပေနတယ္။ မေတာ္တာ၊ မတရားတာ၊ အျမင္မေတာ္တာေတြ႔ရင္ ဆရာႀကီး ေကြး ကေလာင္က မေနဘူး။
သူရွင္သန္ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေရးေခတ္အဆက္ဆက္ စာေပသမိုင္းအဆက္ဆက္ ဆရာအီၾကာေကြးေရးခဲ့တဲ့ စာေတြ ေပေတြထဲမွာ ျပည္သူ႔ကိုေစာ္ကားတဲ့၊ လူထုကိုဆန္႔က်င္ၿပီး ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္သူကို ေဖာ္လံဖားတဲ့စာ တပုဒ္မွမပါ။ သူေရးခဲ့တဲ့ ဖိုက္တာ ေဘာလံုးတို႔၊ ခြပ္လိုက္ၾကစို႔ သူငယ္ခ်င္းတို႔၊ ဘာအခုမွ ေၾကာက္ပါၿပီလဲဆိုတာ အဖိႏွိပ္ခံ၊ ေအာက္ေျခနင္းျပားေတြ ဘက္က ေရွ႕ေနလိုက္တဲ့ စာေတြ၊ ဖိႏွိပ္သူကို မညွာတမ္း ေဝဖန္တိုက္ခိုက္တဲ့စာေတြပဲ။
ဆရာေကြးဟာ ‘အီၾကာေကြး’ ဆိုၿပီး ဟာသနဲ႔ သေရာ္စာ စာေရးဆရာ မျဖစ္ခင္ ဟုိအရင္တုန္းကတည္းက ‘ဓႏုျဖဴ ေက်ာ္ထြန္း’ ဆိုတဲ့ ျပည္သူ႔ဘက္က တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ ကဗ်ာေတြေရးခဲ့သူပါ။ ၁၉၆၆ ခုႏွစ္ေလာက္က ႐ႈမဝမဂၢဇင္းမွာ ဓႏုျဖဴေက်ာ္ထြန္း နာမည္နဲ႔ေရးခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ ‘တိုက္ပြဲေပ်ာ္’ ဆိုတဲ့ကဗ်ာဟာ ဒီကေန႔အထိ ထင္ရွားေနတုန္းပါပဲ။
‘ေရွ႕ကဆီး၍
ခရီးလမ္းထဲ၊ သစ္ပင္လွဲမလား။
ေရွ႕ကကန္႔၍
အဟန္႔အတား၊ ဆူးေတြထားမလား။
ေယာက္်ားေဟ့ေနာ္၊ တိုက္ပြဲေပ်ာ္
ကၽြန္ေတာ္တိုက္ရင္း တက္မွာပဲ’
အစဥ္အလာေကာင္း
ဆရာအီၾကာေကြး ကြယ္လြန္တဲ့အခါက်ေတာ့ အမ်ားတကာထက္ ပိုေၾကကြဲ၊ ပိုဝမ္းနည္း ျဖစ္ၾကတာက ကာတြန္းဆရာ ေတြပါ။ လူႀကီး ကာတြန္းဆရာေတြကလည္း ဆရာေကြးကို ခ်စ္ၾက ခင္ၾကတာပဲ။ လူငယ္ကာတြန္းဆရာေတြကလည္း ဆရာေကြးကို ႐ိုေသေလးစားၾကတာပါပဲ။
အဲဒီကာတြန္းဆရာေတြက မၾကာေသးခင္က ႏွစ္စဥ္က်င္းပျမဲ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲ လုပ္ၾကပါတယ္။ ကနဦးကေတာ့ ကာတြန္း ဦးေဖသိန္း၊ ကာတြန္းဦးေအာင္ရွိန္၊ ကာတြန္းေသာ္ကတို႔ကို ကန္ေတာ့ၾကတာပါ။ ေနာက္ေတာ့ ဆရာေသာ္က (အ႐ိုင္း) ငယ္တဲ့သူက အရင္ကြယ္လြန္သြားေတာ့ ဆရာေရႊမင္းသား ကန္ေတာ့ခံပုဂၢိဳလ္ထဲ ပါလာပါတယ္။
ဒီတႀကိမ္မွာေတာ့ ဆရာဦးေဖသိန္းလည္း ကြယ္လြန္သြားျပန္တာမို႔ ဦးေအာင္ရွိန္နဲ႔ ဦးေရႊမင္းသားတို႔ ၂ ဦးပဲ က်န္ပါတယ္။ ကန္ေတာ့ပြဲေန႔က ဆရာဦးေအာင္ရွိန္ က်န္းမာေရးေၾကာင့္ မလာေရာက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ ဆရာေရႊမင္းသား တဦးတည္းကိုပဲ ကန္ေတာ့ခဲ့ၾကရပါတယ္။
ဆရာေရႊမင္းသားက ဆရာဦးေအာင္ရွိန္နဲ႔စာရင္ အမ်ားႀကီးငယ္ရြယ္ေသးတယ္လို႔ ေျပာရမွာပါ။ ဆရာအီၾကာေကြးတို႔၊ ဆရာေရႊမင္းသားတို႔ဟာ ၆၀ ေက်ာ္ ၇၀ တန္းေတြပါ။ အခု ဆရာေရႊမင္းသားကို ကန္ေတာ့ၾကတယ္ဆိုတာက ျမန္မာ့ ကာတြန္း သမိုင္းအစဥ္အလာ၊ ဆရာေရႊမင္းသားရဲ႕ဝါနဲ႔ သမၻာကို ႐ိုေသေလးစားလို႔ပါ။ အသက္အရြယ္ႀကီးလို႔ပါဆိုတဲ့ သက္သက္နဲ႔ ဝတ္ေက်တန္းေက် ကန္ေတာ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဆရာေရႊမင္းသားဟာ (ဆရာဦးေဖသိန္း၊ ဦးေအာင္ရွိန္၊ ဆရာေသာကတို႔လိုပဲ) ေခတ္ အဆက္ဆက္ ျပည္သူဘက္က ရပ္တည္ခဲ့တဲ့သူ၊ သူ႔တသက္မွာ ဖိႏွိပ္သူေတြဘက္ကလုိက္တဲ့ ကာတြန္းတကြက္မွ မေရးခဲ့ဖူးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြက ခ်စ္ၾကတာပဲ။
သဲသဲကြဲကြဲ အေျဖ
ကာတြန္းဆရာေတြရဲ႕ ဆရာကန္ေတာ့ပြဲၿပီးလို႔ ဘာၾကာလိုက္လို႔လဲ။ အသက္ ၉၀ ေက်ာ္ ကာတြန္းဆရာႀကီးတဦးရဲ႕ နာေရးသတင္း ၾကားလိုက္ရပါတယ္။ ဒီပုဂၢိဳလ္ႀကီးကလည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ ကာတြန္းေတြေရးလာတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပတဲ့ ကာတြန္းဆရာ ကန္ေတာ့ပြဲမွာေတာ့ ကန္ေတာ့ခံပုဂၢိဳလ္စာရင္းထဲ မပါပါဘူး။
အဖိႏွိပ္ခံနဲ႔ ဖိႏွိပ္သူ တရားမႈနဲ႔ မတရားမႈ၊ ျပည္သူ႔ဘက္နဲ႔ အာဏာရွင္အစိုးရဘက္ဆိုတဲ့ ပဋိပကၡတိုက္ပြဲ သေဘာတရား ေပတံနဲ႔ တိုင္းတာလိုက္ရင္ေတာ့ ဘယ္သူက ကန္ေတာ့ခံထိုက္တယ္၊ ဘယ္သူကေတာ့ အကန္ေတာ့ မခံထိုက္ဘူးဆိုတဲ့ အေျဖက သဲသဲကြဲကြဲ ထြက္လာတာပါပဲ။
သမိုင္းက ဆံုးျဖတ္တာပါ။
(သရုပ္ေဖာ္ - ကာတြန္းေမာင္ေမာင္ေအာင္၊ ဘားမားတူေဒး၀က္ဆိုက္က တဆင့္ရယူပါတယ္)

Wednesday, February 24, 2010

Beyond Valentine's Day

ခ်စ္သူမ်ားေန ့ အလြန္
ေအာင္ေ၀း

ေကြ႔ရမယ့္ ျမစ္ က မေကြ႔ဘဲ
မေကြ႔ရမယ့္ ေတာင္ က ေကြ႔ေနတယ္။
ေကာက္ရမယ့္ မိန္းမေတြက မေကာက္ဘဲ
မေကာက္ရမယ့္ ေယာက်္ားေတြက ေကာက္ေနတယ္။
ေလာကၾကီး ဆန္းၾကယ္။

ကမ္းပါးတစ္ေလ်ွာက္
သက္တံကို ေျဖာင့္ေနသူလည္း ရွိ။
ေတာင္ေျခမွာ
ေၾကာင္ေရခ်ိဳးသူလည္း ရွိ။
ပန္းခင္းကို
ျမင္းစီး၍ နင္းသူလည္း ရွိ။
အခ်က္မသိ
ၾကြက္ကို ျခဴဆြဲေပးသူလည္း ရွိ။

ေနာ္လီဇာဘင္ဆင္ကေတာ့
ေသတဲ့အခ်ိန္အထိ လွ သြားခဲ့တယ္။
မေသခင္ ဘယ္သူေတြပုပ္ေနသလဲ
ဧရာ၀တီကသိတယ္။

မေန႔က ခ်စ္သူမ်ားေန ့။
ဒီကေန႔ မုန္းသူမ်ားေန႔လား။

ဖထီး (ပဒိုမန္းရွာ) က
ခ်စ္သူမ်ားေန႔မွာ လုပ္ၾကံခံရတယ္။
ေလာကၾကီး မတရား။

ကဗ်ာဆရာေစာေ၀က
ခ်စ္သူမ်ားေန႔ကဗ်ာ ေရးလို႔ အက်ဥ္းခ်ခံရတယ္။
ေလာကၾကီး မတရား။

ညီမေလး
အားမငယ္နဲ႔
အနာဂတ္ကို အမွန္တရား ေစာင့္တယ္
ျမားကိုသာ ေျဖာင့္ေအာင္ပစ္ပါေတာ့။

တို ့အခ်စ္က
ဖက္ဆစ္ကို ႏိုင္မယ္။ ။

ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၅ ၊ ၂၀၁၀

Saturday, February 6, 2010

book review

လြမ္းသူရဲ့ေတး

ျပည္ပကိုေရာက္ေနတဲ့ စာေရးဆရာ ကဗ်ာဆရာေတြထဲမွာ ဆရာေမာင္သာရတို႔ ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္တို႔ ဆိုတာ က်န္တဲ့ငယ္သူေတြက ဦးထိပ္ထားရ ရိုေသေလးစားရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြပါ။ သူတို႔ႏွစ္ဦးစလံုး (၇၀) ေက်ာ္တန္းေတြပါ။ ဆရာေမာင္သာရက လာ့စ္ေဗးဂတ္ၿမိဳ့မွာ ေနပါတယ္။ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္က နယူးေယာက္ၿမိဳ့မွာ ေနတာပါ။

ႏွစ္ဦးစလံုး အာရ္အက္ဖ္ေအတို႔ ဘီဘီစီတိုလို ေရဒီယိုေတြမွာ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးေတြ လႊင့္ေနၾကပါတယ္။ ဆန္ဖရန္စစၥကို အေျခစိုက္ “မိုးမခ” မီဒီယာ၀က္ဆိုက္တို႔ ေလာ့အိန္ဂ်ယ္လိစ္ အေျခစိုက္ “မႏၱေလးေဂဇက္” ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္ သတင္းစာတို႔မွာလည္း စာေရးၾကတဲ့အခါ ေရးၾကသေပါ့။

ျပည္တြင္းမွာတုန္းကေတာ့ ဆရာေမာင္သာရက လံုးခ်င္း၀ထၳဳတိုေရးသူပီပီ စာအုပ္အထြက္ၾကမ္းခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာပါ။ ခုျပည္ပမွာေတာ့ က်ေနာ္လက္လွမ္းမီသေလာက္ ဆရာေမာင္သာရရဲ့ “က်ဥ္တုပ္ခံ၀့ံ မခံ၀ံ့” ၀ထၳဳေကာင္းတအုပ္ပဲ ဘန္ေကာက္အေျခစိုက္ “ေခတ္ၿပိဳင္” သတင္းနဲ႔ စာအုပ္တိုက္က ျပန္ထုတ္တာေတြ႔ရပါရဲ့။
ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ ကဗ်ာ၊ ၀ထၳဳတို၊ စာေပေ၀ဖန္ေရး၊ စာစီစာကုံး စတဲ့ စာအုပ္ ဆယ္အုပ္ ေက်ာ္ေက်ာ္ေတာ့ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ပေရာက္မွေတာ့ ဆရာ ေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ “ဘာလဲဟဲ့ ေမာင္စြမ္းရည္” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးေပါင္းခ်ဴပ္ တအုပ္လဲ အရင္ကေတြ႔ခဲ့ဖူးတာပါ။ ၂၀၀၇ တုန္းက ထြက္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

အခု ၂၀၀၉ မကုန္ခင္မွာေတာ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာေတြရဲ့ စာေပလက္ရာ တခုအေနနဲ႔ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ “မႈိင္းမွသည္ မိုးထိေအာင္” လို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ကဗ်ာေပါင္းခ်ဴပ္ စာအုပ္ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါၿပီ။ ထုတ္ေ၀သူက ၀ါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ “ဓူ၀ံ” စာေပပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ျပည္တြင္း ျဖတ္သန္းခဲ့ဖူးတဲ့ ထုတ္ေ၀ေရးေလာက အေတြ႔အႀကံဳအရဆိုရင္ေတာ့ျဖင့္ ျပည္တြင္းမွာက ကဗ်ာစာအုပ္တအုပ္ ထုတ္ဖို႔ဆိုတာ မလြယ္ကူလွပါဘူး။ ဒုလႅဘပါပဲ စာဖတ္ပရိသတ္ သိပ္မရွိတဲ့ အျမတ္အစြန္းမေျပာနဲ႔ ထုတ္လိုက္ရင္ အရႈံးျပတဲ့ ေျပာရရင္ေစ်းကြက္ သိပ္မ၀င္တဲ့ ကဗ်ာလံုးခ်င္း စာအုပ္ေတြကို ဘယ္ထုတ္ေ၀သူကမွ မထုတ္ခ်င္ၾကပါဘူး။ လက္ေရွာင္ၾကပါတယ္။

(ေစာင္ေရ သိန္းခ်ီၿပီး ဆယ္ႀကိမ္မက ျပန္ျပန္ရိုက္ရတဲ့ ဆရာေမာင္စိန္၀င္း(ပုတီးကုံး) ရဲ့ “ေသာကေျခရာ ရတနာ” ကဗ်ာစာအုပ္လိုမ်ိဴးကေတာ့ ႁခြင္းခ်က္ေပါ့။ ျမန္မာျပည္မွာ ေစာင္ေရ သန္းခ်ီၿပီး ရိုက္ရတဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ကေတာ့ ဆရာႀကီး ဒဂုန္ဦးထြန္းျမင့္ရဲ့ “သံုးဆယ့္ရွစ္ျဖာ မဂၤလာ” ကဗ်ာမ်ား ပါပဲခင္ဗ်ာ)
ဆရာေမာင္စြမ္းရည္အေနနဲ႔ကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာ ကဗ်ာ လံုးခ်င္းစာအုပ္က (၁) စိၾတ (ဆရာၾကည္ေအာင္နဲ႔တြဲ၍) ၁၉၆၀။ (၂) အနီႏွင့္ အျပာ (အမ်ိဴးသားစာေပဆုရရွိ) ၁၉၆၄။ (၃) ဟိုခ်ီမင္း၏ အက်ဥ္းေထာင္ကပုေလြသံ (ဘာသာျပန္) ၁၉၆၄။ (၄) မႏၱေလးၿမိဳ့ရဲ့ မနက္ခင္း ၁၉၇၁။ (၅) ဖိုး၀ ႏွင့္ ဖိုးလွ(ကေလးကဗ်ာစု) ၁၉၉၉ - ဒါေလာက္ပဲ ထြက္ႏူိင္ခဲ့တာပါ။

ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ျပည္ပကို ထြက္မလာခင္ ျပည္တြင္းစာနယ္ဇင္းေတြမွာ ေရးခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေတြက မနည္းပါဘူး။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ ထြက္မလာခဲ့ ေတာ့ပါဘူး။ အခုျပည္ပကို ေရာက္လာၿပီး အခ်ိန္နည္းနည္းရလာေတာ့မွ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္အသစ္ကို က်ေနာ္တို႔ ဖတ္ခြင့္ႀကံဳရတာပါ၊ ဒါလည္းဒုလႅဘပါပဲ။ ျပည္တြင္းမွာထုတ္ေ၀ခြင့္ မရႏူိင္တဲ့ ကဗ်ာေတြ အမ်ားဆံုးပါတဲ့ စာအုပ္ကို ျပည္ပမွ ထုတ္ရတယ္ဆိုတာကေတာ့ ထူးၿပီး မဆန္းေတာ့ေပဘူးေနာ္။

ျပည္တြင္းမွာပဲ ထုတ္ထုတ္၊ျပည္ပမွာပဲထုတ္ထုတ္ ျမန္မာဘာသာစကားနဲ႔ ေရးသားထုတ္ေ၀လာတဲ့ စာအုပ္ဟာ ျမန္မာစာေပဘ႑ာသိုက္အတြက္ ထည့္၀င္မႈ။ ယေန႔ ျမန္မာစာေပသမိုင္းအတြက္ စိုက္ထည့္မႈ႔ တခုပဲ မဟုတ္လား။ ဒီအတြက္ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ စာအုပ္ (မႈိင္းမွသည္ မိုးထိေအာင္)ကို က်ေနာ္တို႔စာဖတ္သူေတြ စာေရးသူေတြက လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲႀကိဳ ဆိုၾကရမယ္။

ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ အခုစာအုပ္သစ္မွာ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ “ၾကည္ညိဳဂုဏ္ျပဳ ကဗ်ာစု” လို႔ ရည္ညႊန္းေဖၚျပထားတာပါပဲ။ ၾကည္ညိဳေလးစားထိုက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ဂုဏ္ျပဳကဗ်ာ ဖြဲ႔ထားတာမို႔ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ရုပ္ပံုလႊာအဖြဲ႔အႏြဲ႔ဆန္တဲ့ ကဗ်ာေတြခ်ည္းပဲ ေရြးဖတ္ၾကရမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီစာအုပ္ထဲမယ္ေတာ့ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ ရကန္အေရးအသားဆန္တဲ့ သေရာ္တဲ့ ေ၀ဖန္တဲ့ (ဥပမာ- အင္တာနက္သူရဲေကာင္းမ်ားကဗ်ာတို႔ နယူးေယာက္ေက်ာက္ကပ္ေဆးနဲ႔ ကဗ်ာတို႔လို) သီးျခား ကဗ်ာေကာင္း အမ်ားႀကီးကိုေတာ့ ဖတ္ခြင့္မရွာဘူးေပါ့။ အဲ့ဒီသီးျခားေကာင္းတာေတြကို သီးသန္႔စုစည္းၿပီး စာအုပ္ထုတ္ပါဦးလို႔ ဓူ၀ံကိုေအာင္ေက်ာ္ဦးနဲ႔ ဆရာစြမ္းတို႔ကို တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္)။

ျမန္မာစာေပမွာ ရုပ္ပံုလႊာ အဖြဲ႔အႏြဲ႔ ဆိုတာကေတာ့ အထုပၸတၱိစာေပ အမ်ိဴးအစားထဲမယ္ ပါပါတယ္။ ဆရာဒဂုန္တာရာရဲ့ “ေအာင္ဆန္း(သို႔)အရိုင္း” တို႔ “ဗဟိန္း(သို႔)ကဗ်ာ” တို႔စတဲ့ လူကိုေလ့လာျခင္း ေဆာင္းပါးေတြဟာ ရုပ္ပံုလႊာအဖြဲ႔အႏြဲ႔ေတြပါ။ တနည္း အတၳဳပၸတၱိဟန္ ရသစာတန္းေတြပါပဲ။

ဒီလိုပဲ အတၳဳပၸတၱိဟန္ ၀ထၳဳတို႔ ဆိုတာလည္း တခ်ိဴ႔ စာေရးဆရာေတြ ေရးၾကတာရွိပါတယ္။ (ဥပမာ-ဆရာညီပုေလးရဲ့“ ေျမးသူႀကီး” ဆိုတဲ့ စာအုပ္က အတၳဳပၸတၱိဟန္ ၀ထၳဳပါ။ ၀ထၳဳစာအုပ္ပါပဲ။ ဆရာႀကီးေရႊဥေဒါင္းရဲ့ “တသက္တာအေတြးအေခၚမွတ္တမ္း” ဆိုရင္ ၀ထၳဳဟန္အတၳဳပၸတၱိလို႔ ရည္ညႊန္းႏူိင္ပါတယ္။ ဆရာႀကီးက သူ႔အတၳဳပၸတၱိကို ရသနဲ႔၀ထၳဳလို ဇတ္လမ္းဖြဲ႔ ေရးထားတာကလား)
ေျပာရရင္ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ အခု“မႈိင္းမွသည္ မိုးထိေအာင္” ကဗ်ာစာအုပ္ထဲက ကဗ်ာအားလံုး( စုစုေပါင္း ၈၅ ပုဒ္)ဟာ ကဗ်ာအဖြဲ႔ခံပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ ရုပ္ပံုလႊာပါပဲ။ တခ်ိဴ႔ လွ်ပ္တျပက္ ရုပ္ပံုလႊာ။ တခိ်ဳ႔ ကန္လန္႔ျဖတ္ေဘးတိုက္ ရုပ္ပံုလႊာ။ တခ်ိဳ႔ ခဲျခစ္ေကာက္ေၾကာင္းရုပ္ပံုလႊာ။ တခ်ိဳ႔ တေၾကာင္းဆြဲ။ တခ်ိဳ႔ စုတ္ျပားခတ္ ရုပ္ပံုလႊာ။ တခ်ိဴ႔ ပန္းခ်ီလိုဆိုရင္ေတာ့ တခိ်ဳ႔ကဗ်ာေတြက Portrait ျဖစ္မယ္။ တခ်ိဳ႔ကဗ်ာေတြကိုေတာ့ sketch လိုပဲ ဆိုခ်င္တယ္။ တခ်ိဴ႔ကဗ်ာေတြဟာ ေဆးေရာင္စံု တက္ခနီကာလာ၊ တခ်ိဴ႔ကဗ်ာေတြကေတာ့ အျဖဴအမည္း ဘက္လက္ခ္အင္၀ႈိက္၊ ရုပ္ရွင္လို ေျပာျပန္ရင္ - တခ်ိဳ႔ကဗ်ာေတြကေတာ့ Long Shot။ တခ်ိဳ႔ကဗ်ာေတြက Close up ဆိုပါေတာ့။ ကဗ်ာေတြကေတာ့ ရသအစံုစံု ဒႆန အဖံုဖံုပါပဲ။ တခ်ိဳ႔ အနံ႔တသင္းသင္း တခ်ိဳ႔အဆင္းတလွလွ။

ဒီစာအုပ္မွာ ဖြဲ႔သူနဲ႔ အဖြဲ႔ခံသူ ပုဂၢဳိလ္နွစ္ဦးနွစ္ဖက္ရဲ့ အဆက္အစပ္က အင္မတန္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဖြဲ႔သူေမာင္စြမ္းရည္ ဘာလဲ ဘယ္လဲ၊ အဖြဲခံပုဂၢိဳလ္ေတြ ဘာလဲ ဘယ္လဲ၊ ဖြဲ႔သူကေတာ့ အခုေနမွာ ေျပာရရင္ သူပုန္ကဗ်ာဆရာပါပဲ။ (အနုပညာသူပုန္စိတ္ ဆိုတာကေတာ့ ျပည္တြင္းမွာကတည္းက က်ေနာ္တို႔ ကဗ်ာဆရာေတြ ရွိၿပီးသားပါ)။

နအဖ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို ေျခဆံုးေခါင္းဖ်ား ပုန္ကန္ေနတဲ့ ကဗ်ာဆရာ။ Exile Poet ။ ဒါဖြဲ႔သူရဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ပါ။ အစိုးရ ဆန္႔က်င္ေရးသမား ဒီမိုကေရစီ လႈပ္ရွားေရးသမားျဖစ္ေနတာကလဲ ကဗ်ာဆရာရဲ ဂုဏ္ပုဒ္ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ကဗ်ာဖြဲ႔ ဂုဏ္ျပဳတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ၾကည့္လုိက္ျပန္ေတာ့ ေယာမင္းႀကီးဦးဖိုးလႈိင္၊ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း၊ ဦးေဖေမာင္တင္၊ ေဇာ္ဂ်ီ ၊ မင္းသု၀ဏ္၊ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဆရာေမာင္ထင္၊ ဆရာေတာ္ဦးေသာဘိတ (ေရႊကိုင္းသား)၊ လူထုဦးလွ လူထုေဒၚအမာ၊ ဂၽြန္တကာမီ (ဂ်ပန္)၊ ဦးေမာင္ေမာင္တင္( မဟာ၀ိဇၨာ)၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္း၊ တင္မိုး၊ ေမာင္ေပါက္စည္ (မန္းတကၠသိုလ္)၊ လူထုစိန္၀င္း၊ ေလးေမာင္(ျမင္းျခံ)၊ နီေမာင္၊ ဒဂုန္တာရာ၊ပါရဂူ၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ ျမသန္းတင့္၊ ၾကည္ေအး၊ ဗိုလ္မႈးခ်ဴပ္ေက်ာ္ေဇာ၊ ေဒၚခင္မ်ိဴးခ်စ္၊ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ကေတာ္ ေဒၚခင္ၾကည္၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ႀကီး(ေဟာင္း)သူရဦးတင္ဦး၊ (ဦး)၀င္းတင္ (ဟံသာ၀တီ)၊ ေၾကးမႈံဦးေသာင္း (ေအာင္ဗလ)၊ ကိုဖုန္းသစ္၊ ေမာင္ေအာင္ပြင့္၊ ၿငိမ္းသစ္၊ မင္းကိုႏူိင္၊ ထက္မိုး၊ ဇာဂနာ၊ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္ေက်ာ္သူ၊ ရဲေဘာ္ဘိုဇံ၊ ဖဒိုမန္းရွာလဖန္း၊ မာမာေအးနဲ႔ ကာယကံရွင္၊ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ မိဘနွစ္ပါး (ဦးသိန္းေဖ၊ ေဒၚတင္ၾကည္)။

ကဗ်ာဖြဲ႔ခံပုဂၢိဳလ္ေတြဟာ ျမန္မာ့ႏူိင္ငံေရး တေလွ်ာက္မွာ ျမန္မာစာေပေရစီးေၾကာင္း တေလွ်ာက္မွာ၊ သူ႔ေခတ္ သူ႔အေနနဲ႔သူ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ခဲ့ၾကတဲ့သူေတြပါပဲ။ အဖြဲ႔ခံပုဂၢိဳလ္ေတြ ဘက္က သမိုင္း၀င္ၿပီးသားပါပဲ။

က်ေနာ္တို႔ ဒီစာအုပ္မွာ အကဲျဖတ္ၾကရမွာက သမိုင္း၀င္ပုဂၢိဳလ္ေတြကို ဂုဏ္ျပဳ ေရးဖြဲ႔ထားတဲ့ကဗ်ာေတြဟာ သမိုင္း ၀င္ မ၀င္ဆိုတဲ့ ကိစၥပါပဲ။ တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးလဲျဖစ္ ကဗ်ာဆရာလဲျဖစ္တဲ့ ေမာ္စီတုန္းက သူ႔အေနနဲ႔ “ေတာ္လွန္တဲ့သမိုင္းကို ေတာ္လွန္တဲ့ ခံစားမႈနဲ႔ ကဗ်ာေရးတာပါပဲ …” လို႔ေျပာဖူးပါတယ္။ ပထမအခ်က္အေနနဲ႔က ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ ဒီကဗ်ာေတြမွာ ေတာ္လွန္တဲ့ ခံစားမႈအျမင္ အျပည့္အ၀ရွိေနတာပါပဲ။

က်ေနာ္တို႔ဟာ စာေပ (ရသစာေပ)နဲ႔ သမိုင္းကို ေမာ္ကြန္းတင္ၾကတယ္ဆိုရာမယ္ အႏုပညာေျမာက္ “တင္” ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာကလဲ သိပ္ကိုအေရးႀကီးလွတဲ့ အခ်က္ပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ေရးဖြဲ႔ ေမာ္ကြန္းတင္တဲ့ သမိုင္း(လူထုသမိုင္း)ဟာ ရသေျမာက္ ပရိသတ္ရင္ထဲကို စြဲၿမဲေရာက္ရွိသြားရတယ္။ ဒီေပတံနဲ႔ တိုင္းမယ္ဆိုရင္လဲ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ အခုစာအုပ္ထဲက ကဗ်ာေတြမွာ အႏုပညာေျမာက္မႈကို ေတြ႔ရမယ္။ ေတာ္လွန္တဲ့ အျမင္လဲရွိတယ္၊ အနုပညာေျမာက္မႈကိုလဲ ေတြ႔ရတယ္ ဆိုရင္ ဒါျပည့္စံုေနပါၿပီ၊ ဒါမ်ိဴးကို ေတာ္လွန္စာေပ၊ ေတာ္လွန္အႏုပညာလို႔ေခၚတာပါပဲ။

ကဗ်ာေရးဖြဲ႔သူရဲ့ ခံစားမႈအေတြးအေခၚက တနည္း ရင္ခုန္သံဒႆနက ေတာ္လွန္ေရး က်ရမယ္၊ ျပည္သူ႔ဖက္က ျပတ္ျပတ္သားသားရပ္တည္ရမည္၊ ဒီမိုကရက္တစ္ျဖစ္ရမယ္၊ ဒီေနရာ ေျပာစရာရွိတာက ဒီလိုေတာ္လွန္ေရးက် ျပည္သူ႔ဘက္ကရပ္ ဒီမိုကရက္တစ္တဲ့ အေတြးအေခၚ ဒႆနေတြ ရင္ခုန္သံ ခံစားမႈေတြနဲ႔ ေရးဖြဲ႔တိုင္း ကဗ်ာေကာင္းျဖစ္လာမယ္ရယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္မွန္းလို႔ မရဘူးဆိုတာပါပဲ။

ကဗ်ာဆရာရဲ့ ကဗ်ာဖြဲ႔ပံုဖြဲနည္း အလကၤာအလုပ္ကလဲ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနေသးမင့္ပဲ ဟာကိုး။ ကဗ်ာဆရာက ပရိသတ္ရင္ထဲ အသည္းထဲေရာက္ေအာင္ ရသေျမာက္ ေရးႏိူင္ သီႏူိင္ ဖြဲ႔ႏိူင္ဖို႔ အတတ္ပညာ အားထုတ္မႈျပဳဖို႔ လိုပါေသးတယ္။

ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ဟာ ၀ါရင့္ သမၻာရင့္ ကဗ်ာဆရာႀကီးတဦးပါ၊ ႏိုင္ငံေရးေခတ္မ်ိဳးစံု၊ စာေပေခတ္ မ်ိဳးစံုကိုလည္း ျဖတ္သန္းလာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ အခုစာအုပ္ထဲက ကဗ်ာေတြကို အထူးတလည္ ညႊန္းဆိုေနစရာ ခ်ီးမြမ္းေနစရာ မလိုအပ္လွပါဘူး။ ပရိသတ္ကိုယ္တိုင္ကသာ စာအုပ္ရွာၾကည့္ၿပီး ခံစားၾကည့္ၾကပါေတာ့။

ဒီကဗ်ာစုဟာ ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း (မႈိင္း) ကေနၿပီး ဆရာဦးတင္မိုး (မိုး) အထိ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ သမိုင္းေခတ္ေတြထဲက ပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ့ အေၾကာင္းကို ဖြဲ႔ထားတာ ဆိုေပတဲ့ တကယ္က ဒီကဗ်ာေတြဟာ ျမန္မာ့ႏူိင္ငံေရးသမိုင္း၊ အမ်ိဴးသားဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈသမိုင္း၊ လူထုေတာ္လွန္ေရးသမိုင္းကို ေကာင္းေကာင္း ထင္ဟပ္ေနတယ္ဆိုတာပါပဲ။

ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းက တေခတ္တခါတုန္းက သခင္စိုးနဲ႔ သခင္သန္းထြန္းတို႔ ႏွစ္ေယာက္ကို ရည္ညႊန္းၿပီး (ဂရုဏာေဒါေသာနဲ႔)၊
“ ထမ္းပိုးတည့္တည့္ ထမ္းခဲ့ၾကတဲ့
စိုး နဲ႔ သန္း” လို႔ ေရးဖြဲ႔ခဲ့တာကို ဆရာေမာင္စြမ္းရည္က ဒီစာအုပ္ထဲမွာ
“ကိုယ္က်ဴိးမငဲ့စတမ္း
နထိုးနဲ႔ ဇဂ်မ္းဆီက
မိုး နဲ႔ စြမ္း” ဆိုၿပီး ဖြဲ႔ထားပါတယ္။ (တင္မိုးနဲ႔ ေမာင္စြမ္းရည္ကို ရည္ညႊန္းတာပါ)
ဒီစာအုပ္ထဲမွာ အက်ံဳး၀င္ေပမဲ့ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္က သူ႔ရဲ့အေက်ာ္ၾကားဆံုး အေကာင္းဆံုး လက္ရာျဖစ္တဲ့ “အေမေခၚသံ” ကဗ်ာကိုေတာ့ ျပန္ထည့္မထားပါဘူး။

ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ဟာ ေခတ္ကို မ်က္ေျခမျပတ္ဘူး ၊ အမိေျမကို မေမ့ေလ်ာ့ဘူး။ ဖိနွိပ္သူ အစိုးရ အေၾကာင္းလဲ သိတယ္။ အဖိႏွိပ္ခံ ျပည္သူေတြ အေၾကာင္းလဲ သိတယ္။ ေ၀းခရီးကေပမဲ့ အေရးႀကီးရင္ ေသြးစည္းတယ္။ ဒီကဗ်ာကို ဖတ္ၾကည့္လိုက္ပါ။

ဒီမိုဂါထာ
ငရဲလားခ်င္
စစ္ထဲ၀င္။
ကုသိုလ္ယူခ်င္
ေက်ာ္သူနဲ႔တိုင္ပင္။
ေၾကာက္ေမြးပါ
ဇာဂနာနဲ႔ ႏႈတ္။
တေန႔ သုံးခါ
ရြတ္ဆိုပါ
ဂါထာ ဤ သုံးပုဒ္။ ။ ( ၂၀၀၇ ေအာက္တိုဘာ ၆)

ဒါဟာ ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးၾကီးျပီးစမွာ ေရးလိုက္တဲ့ ကဗ်ာပါပဲ။ ဒီေန႔အထိ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ဟာ တိုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိးအတြက္ ကဗ်ာေတြ မျပတ္ ေရးေနဆဲပါ။ အခုစာအုပ္ထဲက ကဗ်ာေတြအျပင္ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ ေရးခဲ့တဲ့အျခားကဗ်ာေတြပါ အားလုံးဟာ ဘယ္အေပၚမွာ အေျခခံတာလဲဆိုရင္ေတာ့ အေျဖက တခြန္းတည္းပါပဲ။ အဲဒါ “အိမ္လြမ္းစိတ္” ပဲ။

နည္းနည္း ထပ္ျပီး ေျပာမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ “အိမ္လြမ္းစိတ္ အမွန္တရား” ပါပဲ။
အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ ရွယ္လီရဲ့ “ငါတို႔ရဲ့ အေကာင္းဆုံးေတးေတြ ဆိုတာ၊ အေဆြးဆုံးအေတြးကို ေျပာျပတဲ့ ေတးေတြေပါ့” ဆိုတဲ့ စာသားကို ကိုးကားျပီး ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာေမာင္စြမ္းရည္ရဲ့ ကဗ်ာေတြဟာ အလြမ္းဆုံးအေတြးကို ေျပာျပတဲ့ ေတးေတြပဲ မဟုတ္ပါလား။
လြမ္းသူရဲ့ ေတး၊ လြမ္းေတး ေပါ့။
လြမ္းေတး မဆုံးပါေစႏွင့္ ဆရာစြမ္း ခင္ဗ်ား။ ။

(ဒီဇင္ဘာ ၂၈၊ ၂၀၀၉)