Letters from Michigan - 6

မစ္ရွီဂန္မွ ေပးေသာစာ - ၆
ေအာင္ေ၀း
ေမ ၁၆၊ ၂၀၁၀

မိတ္ေဆြႀကီး ကုိေဒါင္း -
က်န္းခ့ံသာလုိ႔ မာပါစ။ ႏိုင္ငံေရး အႏုပညာ အယူအဆတရပ္ ဘယ္လို အတိုက္အခိုက္ေတြကို ေက်ာ္လႊား ျဖတ္သန္းၿပီး ဘယ္ပံု ခိုင္က်ည္လာခဲ့တယ္၊ ဒီေန႔ေခတ္ရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ ဘယ္နည္း ကိုက္ညီေနတယ္ ဆိုတာ ေျပာၾကရေအာင္။

က်ေနာ္ ေျပာခ်င္တဲ့ အယူအဆကေတာ့ ဆရာ ဒဂုန္တာရာရဲ႕ “ရန္သူမရွိ မိတ္ေဆြသာရွိ။ ႏိုင္ငံေရး လုပ္တယ္ ဆိုတာ ရန္သူကို ကိုယ့္ဘက္ ပါေအာင္ စည္းရံုးတာပဲ” ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္း တခ်ဳိ႕ ေျပာပရေစ။ (ဒီရက္ေတြထဲ ကံ့ေကာ္ဝတ္ရည္ စာေပက ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြရဲ႕ မဟူရာ ေမတၱာနဲ႔ ေႏြတည ဝတၳဳႏွစ္အုပ္ ထုတ္ေဝခြင္႔ ျပဳဖို႔ စာမူတင္ခဲ့တာ စာေပစိစစ္ေရးက ခြင့္ျပဳလိုက္ၿပီလို႔ ၾကားရပါတယ္။)

ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြရဲ႕ စာအုပ္ေတြက ပန္းဆိုးတန္း စာအုပ္ အေဟာင္းတန္းမွာ ေရႊထက္ရွားတာ မဟုတ္ပါလား။ ရွားဆို ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြ ျမန္မာစာေပ ေလာက ကေန ႏႈတ္ဆက္ ထြက္ခြာသြားတာ ၾကာခဲ့ၿပီမို႔လား။ ဆရာ ႏိုင္ဝင္းေဆြက သူေအာင္ျမင္ ေနတုန္း အခ်ိန္ ၁၉၇၆ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗကပ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း စစ္ေဒသ ပန္ဆန္းကို ရုတ္တရက္ ဆုတ္ခြာသြားခဲ့တာပါ။

ႏိုင္ဝင္းေဆြရဲ႕ မဟူရာေမတၲာ (၁၉၆၈)၊ ေႏြတည (၁၉၇၁) ၊ မသိန္းရွင္ဆီ ပို႔ေပးပါ (၁၉၇၁)၊ အခ်စ္ည (၁၉၇၂)၊ ႏိုးတဝက္အိမ္မက္ (၁၉၇၁)၊ ေရဆန္လမ္း (၁၉၇၅)၊ ျမစံပယ္ရံု၊ ဘဝစာမ်က္ႏွာမ်ား စတဲ့ စာအုပ္ေတြဟာ ျမန္မာစာေပေလာကမွာ အင္မတန္ ထင္ရွားခဲ့တာေနာ္။

ဒီေလာက္ နာမည္ႀကီးတဲ့ စာေရးဆရာ ေတာခိုသြားေတာ့ မဆလ စစ္အစိုးရက သူေရးခဲ့တဲ့ စာေတြ အကုန္ ပိတ္ပင္လိုက္ေတာ့တာေပါ့။ ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြရဲ႕ စာအုပ္ေတြ ေစ်းကြက္ထဲကေန ေျမေအာက္ ေရာက္သြားရေတာ့တာေပါ့။

ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြ ေတာခိုခါနီး ျဖစ္ခဲ့တာေလးတခု စာေပေလာကသားေတြ လက္ဆင့္ကမ္း ေျပာလာၾကတဲ့ စာေၾကာင္းေလးကလည္း စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြတို႔ အုပ္စုက “မိုးႀကိဳမုန္တိုင္း” ဆိုၿပီး ဒဂုန္တာရာ၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ ျမသန္းတင့္၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္ မမေလး အစရွိတဲ့ ျမန္မာစာေပ ေလာကရဲ႕ “ဒင္”ေတြကို ေဝဖန္ တိုက္ခိုက္တဲ့ စာတအုပ္ ဝိုင္းၿပီး ေရးၾကပါတယ္။ အတြင္းစည္းမွာ ခ်ျပၾကပါတယ္။ စာေပသမား အမ်ားစုကေတာ့ မိုးႀကိဳမုန္တိုင္း အယူအဆကို လက္မခံၾကဘူး။ တားျမစ္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တားေနတဲ့ ၾကားက စာအုပ္ တခ်ဳိ႕ ပရိသတ္ လက္ထဲ ေပါက္ထြက္သြားခဲ့ပါတယ္။

ကိုေဒါင္းႀကီး ခင္ဗ်ားတို႔လည္း ဒီေခတ္ကို မီခဲ့ၾကတာပါ။ မိုးႀကိဳမုန္တိုင္း စာအုပ္ဟာ လက္ဝဲ အလြန္အကၽြံ စာအုပ္ပဲ၊ လက္ဝဲသူငယ္ႏွာ မစင္တဲ့ အုပ္ရပ္ပဲ၊ မွားယြင္း ေဖာက္ျပန္တဲ့ ေဝဖန္ေရးပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ရဲ႕ မိုးႀကိဳမုန္တိုင္းကို ဘယ္သူကမွ မႀကိဳဆိုခဲ့ပါဘူး။

ဒီတုန္းက (၁၉၇၅ - ၇၆ ေလာက္) ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္လည္း မကြယ္လြန္ေသးပါဘူး။ ေဝဖန္ တိုက္ခိုက္ ခံရသူေတြ အကုန္လံုး သက္ရွိ ထင္ရွားပါ။ ေဝဖန္တိုက္ ခိုက္ခံရတဲ့ လူႀကီးေတြက ဘာမွ ျဖစ္မသြားခဲ့ၾကပါဘူး။ ပင္လယ္ထဲက ေက်ာက္ေဆာင္ႀကီးေတြလိုပဲ မတ္မတ္ ခိုင္ခိုင္ ရပ္တည္ခဲ့ၾကတာပါ။ ၿပိဳလဲသြားတာကေတာ့ မိုးႀကိဳမုန္တိုင္းပဲေပါ့။ မိုးႀကိဳမုန္တိုင္းအုပ္စု သူတို႔ အမွားကို သူတို႔ သိသြားတယ္။ တခ်ဳိ႕ ဝန္ခ်ေတာင္းပန္တယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ႏိုင္ဝင္းေဆြလည္း ပါတယ္။

ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြ ေတာခိုဖို႔ ရုတ္တရက္ ထြက္ခြာခါနီးမွာ ဆရာ ဒဂုန္တာရာကုိ ၀န္ခ်ေတာင္းပန္သြားခ့ဲတယ္ လုိ႔ ဆုိတယ္ မဟုတ္လား ကုိေဒါင္း။ ဆရာဒဂုန္တာရာက ခြင့္လႊတ္မွာပါ။ ဆရာက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၀ါဒီ တဦးပဲ မဟုတ္လား။ အခု ဆရာ့ရဲ႕ ရန္သူမရွိ အယူအဆဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဘိဓမၼာ အေပၚမွာ အေျခခံတာပဲ မဟုတ္လား။

မိုးႀကိဳမုန္တိုင္းမွာ ပါဝင္ခဲ့ဖူးတဲ့ သူေတြလည္း အခုဆိုရင္ ဆရာဒဂုန္တာရာနဲ႔ အတူ လက္တြဲၿပီး ေခတ္ကို ျဖတ္သန္းေနၾကပါၿပီ။

ကိုေဒါင္းေရ ဗကထဲမွာ (၁၃) ႏွစ္ေလာက္ က်င္လည္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၈၉မွာ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗကပ ဗဟို ၿပိဳကြဲသြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာႏိုင္ဝင္းေဆြလည္း မဒတ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ တပ္ေပါင္းစုက ေခၚလာလို႔ KNU နယ္ေျမကို ေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္ တဲ့။

ေနာက္ အဲဒီမွာပဲ ဆရာ ႏိုင္၀င္းေဆြ နာမက်န္းျဖစ္ၿပီး ၁၉၉၅ မာနယ္ပေလာ က်ေတာ့ ေဖေဖာ္ဝါရီလထဲ ေဖြးေဘာလူစခန္း လက္နက္တိုက္ ေပါက္ကြဲမႈထဲမွာ ဆရာဝင္းႏိုင္ေဆြ ပါသြားခဲ့တယ္ ဆိုတာကိုပဲ က်ေနာ္တို႔ ၾကားခဲ့ရတယ္ေလ။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ဝင္းေဆြ ရဲ႕စာေတြ ဘယ္ေတာ့မွ မေသပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ ဝမ္းသာတယ္။ ဆရာဒဂုန္တာရာလည္း ေက်နပ္မွာပါ။ ဆရာဒဂုန္တာရာကေတာ့ သူအဘိဓမၼာနဲ႔သူ ခိုင္ခိုင္မာမာ ရပ္တည္ေနဆဲပါပဲ။ ႏိုင္ဝင္းေဆြလို ေနာက္ထပ္ အျဖစ္ေလးတခု ရွိေသးတယ္။ ကိုေဒါင္းတို႔လည္း သိပါတယ္။ ဆရာ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြတို႔ ဆရာေအာင္လင္းတို႔ဟာ ဆရာဒဂုန္တာရာကို တေလွ်ာက္လံုး အတိုက္အခ ံလုပ္ခဲ့သူေတြ မဟုတ္လား။ ဆရာဒဂုန္တာရာရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အႏုပညာ အယူအဆ ဆိုလိုတာက စာေပနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆကို ဆရာေဒါင္းတို႔က တိုက္ခဲ့ၾကတာ။

ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ၁၉၈၅ မတ္လ ဆရာေဒါင္းႏြယ္ေဆြ ကင္ဆာေရာဂါနဲ႔ ရန္ကုန္ ေဆးရံုႀကီးေပၚ ေရာက္ေနတဲ့အခ်ိန္ ဒဂုန္တာရာကို ေခၚေပးပါ၊ ဒဂုန္တာရာနဲ႔ ေတြ႔ခ်င္တယ္၊ ဒဂုန္တာရာကို ေတာင္းပန္ရမယ္လို႔ တဖြဖြ ေျပာၿပီး ကြယ္လြန္သြားခဲ့တာပါ။

ဆရာဒဂုန္တာရာကေတာ့ အားလံုးကို နားလည္ ခြင့္လႊတ္ၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ ဆရာေအာင္လင္း ကြယ္လြန္သြားေတာ့ ေအာင္လင္း စ်ာပနကို ဒဂုန္တာရာ လာၿပီး အေလးျပဳ ႏႈတ္ဆက္တယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ဆရာ ေဒါင္းႏြယ္ေဆြ ကိုယ္တုိင္ ခ်ယ္ရီမဂၢဇင္းမွာ ေရးခဲ့ေသးတာပဲ မဟုတ္လား ကိုေဒါင္း။

ဆရာ ဒဂုန္တာရာ သက္ေတာ္ရာေက်ာ္ ရွည္ပါေစ။

အားလံုးကို သတိရလ်က္-
ေအာင္ေဝး
2/8/10

(RFA ေခၚ လြတ္လပ္သည့္ အာရွအသံ www.rfa.org/burmese က ထုတ္လႊင့္ခ့ဲသည့္ အသံလႊင့္ ေဆာင္းပါးကုိ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္သည္။ ကဗ်ာဆရာေအာင္ေ၀းသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ မစ္ရွီဂန္ျပည္နယ္တြင္ ေရာက္ရိွေနသည္။)