ဗ န္ း ေ မ ာ္ တ င္ ေ အ ာ င္ ႏွ င့္ ႀကီ း ျပ င္ း ခဲ့ ေ သ ာ ဖီ း န စ္ ငွ က္ မ် ာ း ( အပိုင္း – ၂ )
ေအာင္ေ၀း၊ ေအာက္တိုုဘာ ၂၈၊ ၂၀၁၂
” လူတစ္ေယာက္ရဲ ့တန္ဖိုးကို
သူျဖတ္သန္းေက်ာ္လႊားေနတဲ့ေခတ္ႀကီးက
သူ ့ပခုံးေပၚတင္ေပးလိုက္တဲ့ သမိုင္းေပးတာ၀န္ကို
သူဘယ္ေလာက္သယ္ပိုးထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္နဲ ့
တိုင္းတာရမွာပဲ “
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္(၁၉၂၀-၁၉၇၈)
[ မကြယ္လြန္မီ သားအားေျပာၾကားခ်က္မ်ား မွ ]
ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို က်ေနာ္တို ့ခ်စ္တာဟာလည္း၊ လြမ္းစရာေကာင္းလို ့ပါ။
“က်ေနာ့္မွာ အတၱဆိုလို ့ မခင္ဦးကိုခ်စ္ခဲ့မိတာ တစ္ခုပဲ ရွိပါတယ္ဗ်ာ“ တဲ့။
သူ ့အတၱကလည္း နည္းလြန္လြန္း လိုက္တာေနာ္။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ဟာ တကယ့္ကိုပဲ
သူေတာ္စင္တစ္ဦး၊ လူဘုန္းႀကီးတစ္ပါး လိုပါ။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္နဲ
့ပတ္သက္လို ့လြမ္းစရာတစ္ခုကလည္း ဆရာ ့သားႀကီး(က်ေနာ္တို ့ရဲေဘာ္)
ကိုဗဟိန္းေအာင္ တစ္ဆင့္ျပန္ေျပာျပလို ့ၾကားခဲ့ရဖူးပါတယ္။
၁၉၄၅။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက စစ္ေရးတာ၀န္ခံ၊ သခင္စိုးက ႏိုင္ငံေရးတာ၀န္ခံ၊
သခင္သန္းထြန္းက ႏိုင္ငံျခားဆက္သြယ္ေရးတာ၀န္ခံ ဆိုၿပီး၊ “ဖတပလ“ ဖြဲ ့လို ့၊
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီး ဆင္ႏႊဲၾကေတာ့၊ သခင္ဗဟိန္းက
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုႏြယ္မ်ား စည္းရံုးေရးတာ၀န္ (၁၉၁၇၊ လီနင္တို ့ရဲ
့ရုရွားျပည္ မဟာေအာက္တိုဘာ ေတာ္လွန္ေရးမွာ၊ စတာလင္ဟာ ဒီတာ၀န္မ်ိဳးယူခဲ့တယ္)
နဲ ့ပဲခူးရိုးမက ကရင္တိုင္းရင္းသားေတြကိုစုစည္း
ၿပီး၊ ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲႏႊဲၾကေတာ့၊ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္က ကိုဗဟိန္းေခၚလို ့ ရိုးမေပၚတက္လိုက္သြား ပါတယ္။
ဆရာ
့ဇနီးေဒၚခင္ဦးနဲ ့သမီးငယ္ ကေလးအရြယ္ေလးေတြက မ်က္စိသူငယ္၊ နားသူငယ္နဲ
့အားငယ္ၿပီး ေတာင္ငူမွာက်န္ရစ္ခဲ့ၾကတာပါ။ တစ္ေန ့ရန္သူေလယာဥ္ကလား၊
မဟာမိတ္ေလယာဥ္ ကလား ဗုံးႀကဲေတာ့၊ ဗုံးဆန္က သူတို ့သားအမိ ပုန္းခိုေနတဲ့
ဗံုးခိုက်င္းထိပ္တည့္တည့္ ကပ္ၿပီးက်ေလေတာ့၊ ဆရာ ့သမီးအႀကီးမေလးခမ်ာ၊
တစ္သက္လုံးနားပင္းသြားခဲ့ရပါေရာလား။
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးၿပီးဆုံးသြားတဲ့အခါ၊ တစ္ေန ့မွာေတာ့၊ ေဒၚခင္ဦးတို
့သားအမိေတြရွိေနတဲ့ ေနရာကို၊ လူတစ္ေယာက္ ျမင္းျဖဴႀကိးတစ္ေကာင္ကို
အက်အနစီးလို ့ေရာက္လာပါသတဲ့။ ရုတ္တရက္ေတာ့ ေဒၚခင္ဦးေရာ၊ ကေလးေတြေရာ ဘယ္သူမွ
မမွတ္မိၾကဘူးတဲ့။ ေနာက္ေတာ့မွ ျမင္းျဖဴႀကီးေပၚကလူက မ်က္ခုံးထူထူႀကီး
၀င့္ၿပီးၿပံဳးျပလိုက္ေတာ့မွ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို မွတ္မိၾကေတာ့တယ္တဲ့။
မိသားစုျပန္လည္ ေပါင္းဆုံခန္းဟာ လြမ္းေမာစရာပါ။ ဒါ ့ထက္ပိုၿပီး
လြမ္းေမာေၾကကြဲစရာေကာင္းတာက၊ ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲမွာ ေသအတူ
ရွင္မကြာ တိုက္ပြဲ၀င္လာတဲ့၊ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ျမင္းျဖဴႀကီးကို၊
မိသားစုလက္ငင္းစားစရာမရွိလို ့၊ တျခား လူလက္ထဲေရာင္းစားလိုက္ရတဲ့အျဖစ္ပါပဲ။
လြမ္းၿပီးေမာစရာပါ။ ေၾကၿပီးကြဲစရာပါ။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ ့နာမည္ေက်ာ္ “ရိုးမတိုက္ပြဲ“ (၁၉၆၃) ၀တၳဳဟာ၊ ဒီ ပဲခူးရိုးမေပၚက ကိုဗဟိန္းနဲ ့ကရင္တိုင္းရင္းသားေတြရဲ ့ေျပာက္က်ားစစ္ပြဲ အေတြ ့အႀကံဳေတြ ထင္ဟပ္တယ္လို ့ယူဆၾကပါတယ္။
က်ေနာ္တို ့မ်ိဳးဆက္ဟာ အဲဒီလို “ဗ“ ငါးလုံးနဲ ့၊ ေန၀င္း-စန္းယု
စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေခတ္ႀကီးထဲမွာ လူျဖစ္ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကတာပါပဲ။ က်ေနာ္တို
့မ်ိဳးဆက္ေခတ္မွာ ဘယ္လိုမွျပန္လည္ဖြဲ ့စည္းလို ့၊ ျပန္လည္ထူ ေထာင္လို ့
မရခဲ့တဲ့ “ဗကသ“ ကို၊ ၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလုံး အေရးေတာ္ပုံႀကီးအတြင္းမွာ၊
ကိုမင္းကိုႏိုင္၊ ကိုကိုႀကီး၊ ကိုမိုးသီးဇြန္တို႔
ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက၊ ရာဇ၀င္တြင္ေလာက္ေအာင္ ျပန္လည္ဖြဲ ့စည္းထူေထာင္
ႏိုင္ခဲ့ၾကတာကိုေတာ့၊ က်ေနာ္တို ့မ်ိဳးဆက္က ရိုးသားစြာပဲ အေလးျပဳရပါတယ္။
ေန၀င္း-စန္းယု စစ္အစိုးရလက္ထက္၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေက်ာင္းသားေတြ အစိုးရဆန္
့က်င္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လို ့အဖမ္းခံရၿပီဆိုရင္ေတာ့လား၊
စစ္ေထာက္လွမ္းေရးေတြဆီက
“မင္းတို ့ဗကပ ၾသဇာခံေက်ာင္းသားေတြ“
ဆိုၿပီး၊ သူမ်ားေတြထက္ ပါးတစ္ခ်က္ပိုအရိုက္ခံရပါတယ္။ ဟုတ္တယ္။ က်ေနာ္တို ့ေတြဟာ
“ဗထက္ၿခိဳက္“ေတြပဲ။
“ဗထက္ၿခိဳက္“ေတြမို ့လို ့လည္း၊ စစ္အာဏာရွင္အစိုးရကို၊ ေဖာင္ဖ်က္ၿပီးတိုက္ပြဲ၀င္ရဲ ၾကတာေပါ ့။
အဲဒီလို
က်ေနာ္တို ့ေရွ ့ကေန၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္နဲ ့စစ္အာဏာရွင္အစိုးရကို
ေဖာင္ဖ်က္ၿပီးတိုက္ခဲ့တဲ့၊ က်ေနာ္တို ့ရဲ ့သူရဲေကာင္းႀကီး၊ လင္းယုန္ႀကီး
ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ကြယ္လြန္သြားတဲ့အခါက်ေတာ့ က်ေနာ္က ၁၉၇၆ မတ္လ၊
ပုသိမ္ေကာလိပ္အေရးအခင္း၊ မိွဳင္းရာျပည့္အေရးအခင္းေတြနဲ ့ပုသိမ္အက်ဥ္း
ေထာင္ထဲမွာပါ။
နရသိန္ထဲမွာ၊ ညေပါင္း (၁၀၀၀) နီးပါး ျဖတ္သန္းခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္…။
၁၉၇၈
ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ(၂၅)ရက္ေန ့။ ေနာက္တစ္ေန ့ဆိုရင္၊
က်ေနာ္ေထာင္ကလြတ္ေတာ့မယ္။ “ဘုတ္“လည္းတိုက္ၿပီးၿပီ။ လြတ္ရက္လည္းေသခ်ာၿပီ။
ေနာက္မွဳလည္းဘာမွမရွိ။ ဒီေတာ့ ေအာက္တိုဘာ (၂၅)ညေန တန္းပိတ္ၿပီးခ်ိန္ကစလို
့၊ ေထာင္ႏွစ္ရွည္က်ေနတဲ့ ကရင္သူုပုန္ အဖြဲ ့ေတြကို က်ေနာ္ ႏွဳတ္ဆက္
စကားေျပာေနတဲ့ အခ်ိန္။ ဒီအခ်ိန္မွာ၊ တစ္ေထာင္လုံး၊ အေဆာင္တကာ
့အေဆာင္လွည့္လာတဲ့ သတင္းစာက၊ က်ေနာ္တို ့ေဆးရံုအေဆာင္ေပၚကိုေရာက္လာပါတယ္။
ထုံးစံအတိုင္း တျခားအက်ဥ္းသားေတြက၊ က်ေနာ္တို ့ ေက်ာင္းသားေတြကို
အရင္ဦးစားေပး ဖတ္ခြင့္ျပဳထားတာဆိုေတာ့၊ က်ေနာ္ သတင္းစာေကာက္ယူၿပီးလုပ္္ေနက်
နာေရးစာမ်က္ႏွာကို အရင္လွန္ၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ၊
“သတင္းစာဆရာ၊
စာေရးဆရာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ အသက္(၅၈)ႏွစ္“ ဆိုၿပီး၊ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္
ကြယ္လြန္တဲ့နာေရးေႀကာ္ျငာကို ေတြ ့လိုက္ ရပါေတာ့တယ္။
ကမၻာႀကီးဟာ
အိုးထိန္းစက္ကဲ့သို ့လည္တယ္ဆိုတာ အဲဒီအခိုက္အတန္ ့မ်ိဳးပါပဲ။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္၊
ေအာက္တိုဘာလ(၂၃)ရက္ေန ့၊ ရန္ကုန္ေဆးရံုႀကီးေပၚမွာ၊ ဆရာ
ကြယ္လြန္ခဲ့ပါၿပီေကာလား။
က်ေနာ္ ေျဖမဆည္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို ့ရဲ ့အိပ္မက္ေရႊေတာင္ႀကီးၿပိဳလဲသြားပါၿပီ။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္
ပထမအႀကိမ္ ေဆးရံုတက္ေနရတဲ့အခ်ိန္တုန္းက၊ က်ေနာ္တို ့ဆရာ ့ဆီကို။
ေထာင္ထဲကေန စာခိုးထုတ္ၿပီး ေရာက္ေအာင္ပို ့ခဲ့တယ္။ ဆရာ ့ဆီက၊ လူငယ္ေတြ သူ
့ကို နားလည္တဲ့အတြက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း၊ ေဆးရံုေပၚကေန
အေၾကာင္းျပန္တဲ့စကားကို၊ က်ေနာ္တို ့ေထာင္၀င္စာလူႀကံဳကေနတစ္ဆင့္
ၾကားခဲ့ရတာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္က ေထာင္ကလြတ္ခါနီးဆိုေတာ့၊ က်ေနာ္တို ့စိတ္ထဲမွာ၊ ေထာင္ကလြတ္ရင္
လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို ့အေရွ ့ေျမာက္ပိုင္းကိုပဲသြားရမလား၊
ဒါမွမဟုတ္ ယဥ္းေက်းမွဳ စစ္မ်က္ႏွာကတိုက္ဖို ့၊ ရန္ကုန္တက္
စာေရးဆရာလုပ္ရမလား၊ ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ေ၀ခြဲမရ ျဖစ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္ပါ။
အရွည္လ်ားဆုံးညရဲ ့အေမွာင္ဆုံးေခ်ာက္ကမ္းပါးကိုလြန္ေျမာက္ၿပီးတဲ့ေနာက္၊ ေနာက္တစ္ေန ့၊ ေအာက္တိုဘာလ(၂၆)ရက္ေန
့၊ မြန္းလြဲ(၂)နာရီေလာက္မွာ က်ေနာ့္ကို ပုသိမ္အက်ဥ္းေထာင္ထဲက
လႊတ္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ေထာင္ကလြတ္လြတ္ခ်င္း အိမ္ျပန္၊ အေမ့ကိုကန္ေတာ့ၿပီး(
အေဖက က်ေနာ့္ေၾကာင့္ ရာထူးက်ၿပီး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ခ်ီေဖြ-ေလာေခါင္ဘက္
စစ္ဆင္ေရးထြက္ေနရပါတယ္) အဲဒီညေန မီတဲ့သေဘၤာနဲ ့က်ေနာ္
ရန္ကုန္တက္လာခဲ့ပါတယ္။
သေဘၤာေပၚမွာ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးႏွစ္ေယာက္၊ က်ေနာ့္အနားက ပါလာတယ္။
ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းကပ္ေတာ့၊ အဲဒီ ေထာက္လွမ္းေရးႏွစ္ေယာက္က၊ က်ေနာ့္ကို
ေတာင္ဥကၠလာပ၊ (၁၃)ရပ္ကြက္၊ မဂၤလာလမ္း၊ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္အိမ္ကိုသြားဖို
့၊ သူတို ့ကိုယ္တိုင္ ေလးဘီးကားငွားေပးလိုက္ၾကတာပါပဲ။ အဲဒီလို က်ေနာ့္ကို
ေထာက္လွမ္းေရး ၂ ေယာက္က လိုက္လံေစာင့္ေရွာက္ခဲ့တဲ့ခရီးပါ။
တိုတိုေျပာရရင္၊ ေအာက္တိုဘာလ(၂၇)ရက္၊ ႀကံေတာသုသန္က ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ ့ စ်ာပနကို
က်ေနာ္တက္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာ ့ကို ေနာက္ဆုံး အေလးဂါရ၀ျပဳခဲ့ရပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္ က်ေနာ္တို ့အရင္ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကလြတ္ခဲ့ၾကတဲ့၊ ဆရာ ့သား
ကိုဗဟိန္းေအာင္တို ့၊ ကိုေက်ာ္ေဇာေအာင္တို ့နဲ ့အတူ၊
ေထာင္ထြက္သူပုန္ေက်ာင္းသားေတြ၊ တစ္နည္းေျပာရရင္ “ဗထက္ၿခိဳက္“ေတြ၊ ဆရာ
ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္စ်ာပနမွာ ထုနဲ ့ထည္နဲ ့ျပန္လည္စုစည္းႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဆရာ
့စ်ာပနၿပီးေတာ့၊ က်ေနာ္ ပုသိမ္ကိုျပန္လာပါတယ္။ တပ္ထဲကအိမ္မွာ (ဒီတုန္းက
အေဖ့တပ္က ခ်င္း သနက-၂ ပါ။ အခုေတာ့ ခမရ-၃၀၈ ျဖစ္သြားၿပီလို ့ဆိုတယ္) က်ေနာ္
ခဏနားတယ္။ သိပ္မၾကာလိုက္ဘူး။ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚတိုင္းျပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးအတြက္၊
တြဲဖက္ေက်ာင္းဆရာေတြ ၀င္လုပ္ၾကရမယ္ဆိုတဲ့ လမ္းညႊန္ခ်က္နဲ ့က်ေနာ္
ေျမာင္းျမနဲ ့ လပြတၱာဘက္ကိုထြက္လာခဲ့ပါတယ္။
လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးလုပ္ဖို ့ေတာလည္းမခိုျဖစ္။ စာေရးဆရာလုပ္ဖိ႔ု ရန္ကုန္လည္းမတက္ျဖစ္။
ဒါေပမဲ့…၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေခတ္ႀကီးက မညွာမတာ ရိုက္ပုတ္လိုက္ျပန္ေလေတာ့၊
၁၉၈၂-ပထမ အႀကိမ္ ဗကပ ယူဂ်ီအေပါက္မွာ၊ က်ေနာ္ပါမသြားဘဲ၊ နယ္ကေန
အသာကေလးလစ္လာၿပီး၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ မဟာ၀ိဇၹာ ေနာက္ဆုံးႏွစ္တက္ေနခဲ့တာ၊
အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ၊ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ၊ က်ေနာ္ ကဗ်ာဆရာျဖစ္ဖို
့အခြင့္အလမ္းႀကံဳခဲ့ရတာပါပဲ။
ဒီတုန္းက၊ လွည္းတန္း၊ စံရိပ္ၿငိမ္(၆)လမ္း၊ ယုဒသန္ရိပ္သာအနီး၊ (၆၀၃)
ၿခံႀကီးေရွ ့က၊ ကိုေမာင္ေမာင္၊ မၾကည္၀င္းတို ့ႏွစ္ထပ္အိမ္ကေလး၊
ေအာက္ထပ္မွာ၊ က်ေနာ္တို ့၊ ေနမ်ိဳးေဇာ္(မင္းညိဳစင္)တို ့၊ ထူးအိမ္သင္တို
့အတူေနခဲ့ၾကတဲ့ရက္ေတြဟာ၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ကို လြမ္းဆြတ္တမ္းတခဲ့ရေသာေန
့ရက္ေတြပါပဲ။
က်ေနာ္တို ့စိတ္ထဲမွာ တိမ္းတိမ္းေပြေပြနဲ ့အားငယ္မိတဲ့အခါ၊ ႀကံေတာသခၤ်
ိဳင္းထဲက၊ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ ့အုတ္ဂူမွာ သြားသြားထိုင္တတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ဆရာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ရဲ ့အုတ္ဂူက ျပန္လာရင္၊ က်ေနာ္တို ့ဟာ၊
ဖီးနစ္ငွက္ေတြအျဖစ္နဲ ့အင္အားသစ္ေတြ ၀င္လာခဲ့တာပါ။
ဒီ
အိမ္ကေလးကပဲ၊ ေနမ်ိဳးေဇာ္က အေရွ ့ေျမာက္ပိုင္းစစ္ေဒသကို ေတာခိုသြားခဲ့တယ္။
ထူးအိမ္သင္က သီခ်င္းေရးဆရာ၊ အဆိုေတာ္ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ေအာင္ေ၀းက
ကဗ်ာဆရာျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ။
( ၿပီးပါၿပီ )
ေအာင္ေ၀း
၁၀-၂၆-၁၂။
.jpg)
